نقش تجاری آذربایجان شرقی در تحقق معاهده راهبردی ایران و روسیه
توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه که به امضای روسای جمهور دو کشور رسید، بر حذف موانع و آسانی همکاری‌های اقتصادی دو طرف تاکید کرده و این راهبرد دولت چهاردهم موجب امیدآفرینی در دل فعالان اقتصادی برای بازشدن گره‌های تجاری و اقتصادی شده است.
به گزارش ایرنا، مشارکت جامع راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه مشتمل بر ۴۷ ماده است که ۲۸ دی ماه امسال با هدف توسعه همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی امضا شد اما توجه خاص و ویژه چند بند توافقنامه به مسائل تجاری در مناسبات دو جانبه است.
بر اساس ماده ۱۷ این معاهده، طرف‌های متعاهد از همکاری‌های تجاری و اقتصادی در همه زمینه‌های مورد علاقه متقابل با هماهنگی این تعامل در چارچوب کمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری و اقتصادی ایران و روسیه حمایت خواهند کرد.
همچنین طبق بند یک ماده ۲۰ این توافقنامه با هدف افزایش حجم تجارت متقابل، طرف‌های متعاهد شرایطی برای توسعه همکاری بین ﻣﺆسسات اعتباری طرف‌های متعاهد با در نظر گرفتن اسناد حقوقی بین‌المللی در زمینه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، که طرف‌های متعاهد عضو آنها هستند، استفاده از ابزارهای مختلف ﺗﺄمین مالی تجارت، توسعه پروژه‌های حمایت مشترک از صادرات متقابل، افزایش ظرفیت سرمایه گذاری، گسترش سرمایه گذاری‌های متقابل بین اشخاص حقیقی، شرکت‌های دولتی و خصوصی را فراهم و از حمایت مقتضی از سرمایه گذاری‌های متقابل اطمینان حاصل خواهند کرد.
تقویت همکاری های تجاری با پرداخت ارزهای ملی
با توجه به تحریم ها، پرداخت های پولی برای تسویه حساب های مالی از مشکلات فعالان تجاری ۲ کشور به حساب می آید و این مسئله در معاهده دوجانبه چاره اندیشی شده است بر اساس بند دوم ماده ۲۰ طرف‌های متعاهد به منظور ایجاد زیرساخت پرداخت نوین مستقل از دولت‌های ثالث، گذار به پرداخت‌های دوجانبه به ارزهای ملی، تقویت همکاری مستقیم بین بانکی و ترویج محصولات مالی ملی، همکاری خواهند کرد.
افزایش نقش آفرینی استان ها در همکاری های اقتصادی
توجه به استان های ۲ کشور از جمله مزیت های این معاهده راهبردی است که می تواند موجب نقش آفرینی فعالان اقتصادی در تمام نقاط کشور و استفاده از ظرفیت های کمتر شناخته شده برای افزایش همکاری های تجاری شود.
چنانکه در بند نخست ماده ۱۶ این توافقنامه ۲ طرف متعهد شده اند همکاری های بین استانی را با توجه به اهمیت ویژه آن برای گسترش ابعاد کامل روابط دوجانبه، توسعه دهند.
همچنین بر اساس بند دوم همین ماده طرف‌های متعهد، شرایط مساعدی را برای برقراری روابط مستقیم بین استان‌های ایرانی و روسی ایجاد خواهند کرد و آشنایی متقابل از ظرفیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری آنها از جمله از طریق برگزاری سفرهای تجاری، گردهمایی‌ها، نمایشگاه‌ها، بازارچه‌ها و سایر رویدادهای مشترک بین استانی را تسهیل خواهند کرد.
خواهر خواندگی بین قازان و تبریز، ارتباط اتاق بازرگانی تبریز به عنوان قدیمی ترین اتاق ایران با روسیه، وجود کریدرهای (دالان) راهبردی ترانزیتی در این استان، برگزاری نمایشگاه های مختلف در تبریز و روسیه با هدف معرفی و توسعه ظرفیت های ۲ کشور از جمله بسترهایی هستند که اکنون وجود دارد و انتظار می رود ظرفیت ها و فرصت های بیشتری برای تبادلات و ارتباطات اقتصادی و تجاری بین آذربایجان شرقی و استان های روسیه فراهم شود.
خواهرخواندگی تبریز و قازان الگوی همکاری‌های استانی میان تهران و مسکو
استان آذربایجان شرقی و جمهوری خودمختار تاتارستان، نقاط تحول‌ساز و البته تجارت‌محور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراسیون روسیه به شمار می‌آیند و توسعه روابط تبریز و قازان مورد توجه ۲ طرف بوده است و می تواند موتور محرک همکاری‌های راهبردی میان تهران و مسکو باشد بر این اساس خواهرخواندگی این ۲ شهر بستر و مقدمه خوبی برای توسعه مناسبات بین ۲ کشور ایران و روسیه فراهم کرده است.
کما اینکه آذربایجان شرقی و تاتارستان در شرایط تحریم‌های ظالمانه آمریکا، دوشادوش یکدیگر قرار گرفتند و سعی کردند با اتکا به روابط تاریخی و افزایش مراودات تجاری، پیشرفت‌های چشمگیری حاصل کنند.
بکارگیری ظرفیت های آذربایجان شرقی در همکاری با روسیه
از طرفی دیگر آذربایجان شرقی یکی از مسیرهای مطمئن ترانزیتی در محور شمال به جنوب و شرق به غرب است و به واسطه ظرفیت‌هایی چون منطقه آزاد ارس، منطقه ویژه اقتصادی سهلان و گمرکات، نقطه ثقل پایداری برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک و مستقل بخش خصوصی به شمار می‌رود.
با توجه به اینکه بر اساس بند سوم ماده ۲۰ معاهده مشترک ایران و روسیه طرف‌های متعاهد همکاری خود را با هدف توسعه تجارت و تشویق سرمایه گذاری‌ها در مناطق اقتصادی ویژه/آزاد طرف‌های متعاهد گسترش خواهند داد، می توان انتظار سرمایه گذاری بیشتر در منطقه آزاد ارس را داشت .
ارتقای جایگاه آذربایجان شرقی در کریدور شمال – جنوب از مسیر ارس
ماده ۲۱ توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه به نقش کریدورهای منطقه ای تاکید دارد و در این میان کریدور راهبردی ارس می تواند سهم مهمی در گسترش همکاری های اقتصادی داشته باشد.
چرا که کریدور ارس راه را برای افزایش ارتباطات منطقه‌ای هموار می‌کند، همچنین از طریق ایجاد یک مسیر راه‌آهن واحد از روسیه به ایران از طریق جمهوری آذربایجان، گزینه‌های بیشتری را به راه‌گذر حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب می‌دهد.
با توجه به اینکه در راهبرد اقتصادی کشورمان، آذربایجان شرقی به عنوان کانون تجارت با اتحادیه اوراسیا در نظر گرفته شده است، ایجاد کریدور ارس می تواند روابط تجاری با کشورهای عضو این اتحادیه اقتصادی را تسهیل کند.
فعالیت میز تجاری روسیه در تبریز نشانه ظرفیت های همکاری مشترک با آذربایجان شرقی
روسیه از نظر اقتصادی و بازرگانی نقش مهمی برای کشور ما به ویژه آذربایجان شرقی دارد و سابقه این روابط تجاری در شهر تبریز به ۳۰۰ سال قبل باز می گردد.
در این میان فعال بودن میز تجاری روسیه در اتاق تبریز نشانگر قابلیت ها و علاقه مندی های موجود در آذربایجان شرقی برای تقویت همکاری های اقتصادی با روسیه است.
هر چند به گفته محمدتقی هنربر رئیس اداره بازرگانی اداره کل صمت آذربایجان‌شرقی در هشت ماهه سال‌جاری، تجارت استان با روسیه روند نزولی داشته است و این موضوع به خصوص در رابطه با محصول پسته و کشمش کاملا محسوس است اما تاکید بر نقش استان ها و گره گشایی از مشکلات در تفاهم نامه اخیر ۲ کشور موتور محرکی برای افزایش سهم آذربایجان شرقی در تجارت با روسیه خواهد بود.
سهند شهبازی، مسؤول امور بین‌الملل اتاق تبریز هم موضوع رفع تعهد ارزی و نقل و انتقال پول را به عنوان مشکل اساسی تجارت با کشور روسیه مطرح کرده و معتقد است: این مشکلات به صورت ملی است و امید می رود با توجه به اهتمام سران ۲ کشور و عملی شدن معاهده راهبردی برطرف شود.
وی با اشاره به نقش ایجاد پرواز مستقیم تبریز- مسکو- تبریز در توسعه مناسبات، گفت: در این زمینه ایرلاین‌های هر ۲ کشور اعلام آمادگی کرده‌اند، اما برقراری پرواز مستقیم نیازمند توجیه اقتصادی برای شرکت‌های هواپیمایی است.
تولیدات کشاورزی آذربایجان شرقی خوشایند روس ها
بر اساس اعلام سید روح الله لطیفی سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت ، در ۹ ماهه سال جاری ۳.۵ میلیون تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۸۹۸ میلیون دلار بین ایران و روسیه تبادل شد که سهم صادرات ما یک میلیون و ۹۵۶ هزار تن کالا به ارزش تقریبی ۸۰۲ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ رشد ۱۴ درصدی را نشان می دهد..
بر اساس آمار منتشر شده، محصولات کشاورزی نقش پررنگی در صادرات ما به روسیه دارند و کشمش ، فلفل گلخانه ای و گوجه فرنگی جزو عمده ترین کالاهای صادراتی ایران به روسیه هستند و آذربایجان شرقی هم با توجه به سهم ۳۵ درصدی در تولید کشمش صادراتی کشور ، همچنین فعال بودن بزرگترین گلخانه کشور در منطقه آزاد ارس از کانون های تجاری کشور نسبت به روسیه محسوب می شود.
نمایشگاه بین‌المللی کالاهای صادراتی ایران به روسیه همسو با اهداف توافقنامه مشترک پوتین و پزشکیان
شهر تبریز با توجه به ظرفیت های تجاری و نمایشگاهی، بهمن ماه امسال (۲۴ تا ۲۷ بهمن) میزبان نخستین نمایشگاه بین‌المللی کالاهای صادراتی به کشور روسیه خواهد بود که بستر مناسبی برای معرفی توانمندی های تجاری کشورمان هسمو با اهداف توافقنامه جامع راهبردی که بین دکتر مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین امضا شد، فراهم می کند.
به گفتهحبیب ماهوتیمدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی تبریز، این نمایشگاه برای نخستین بار در چنین سطحی و به این شکل در ایران برگزار می شود و بیش از یکصد نفر از تجار و بازرگانان روسی برای بازدید و مذاکره در این نمایشگاه حضور پیدا خواهند کرد.
بر اساس اعلام گمرکات استان آذربایجان شرقی نیز، ارزش صادرات ۹ ماهه سال گذشته از طریق مبادی گمرکی استان به روسیه ۳۹ میلیون و ۲۶۲ هزار دلار بود که امسال با کاهش ۹ درصدی به ۳۵ میلیون و ۶۷۰ هزار دلار رسیده است، اما با اجرایی شدن معاهده راهبردی ایران و روسیه انتظار می رود سهم آذربایجان شرقی در مبادلات تجاری ۲ کشور افزایش یابد.