حسن محمدی ادیبدر گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: یک هزار آثار تاریخی ثبت شده ملموس و ناملموس در این استان وجود دارد که از این تعداد ۱۱۳ بنای تاریخی شامل پل‌ها ، خانه‌ها ، مساجد ، کلیساها و تپه‌های تاریخی که روی آنها بنا وجود دارد، شناسایی شده است.
وی اضافه کرد: در استان اردبیل ۱۶ خانه تاریخی وجود دارد که از این تعداد ۹ خانه تاریخی در دهه ۸۰ با اعتبارات دولتی تحت تملک دولت و اداره میراث فرهنگی قرار گرفته و هفت خانه همچنان در اختیار مردم و مالکان بناها قرار دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با اشاره به تخریب برخی از خانه‌های تاریخی اردبیل اظهار کرد: خانه‌هایی که همچنان در اختیار مالکان آنهاست به هر حال مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و قابل استفاده است اما برخی از خانه‌هایی که تحت تملک دولت بوده و طی سالهای گذشته به طور کامل هم مرمت شده، به دلیل عدم رسیدگی در مرحله تخریب قرار دارد.
محمدی ادیب اضافه کرد: البته خانه‌های تاریخی زیادی در اردبیل وجود دارد که این خانه‌ها واجد ارزش تاریخی هستند ولی واجد ثبت نیستند و شاخص‌های مورد نیاز برای ثبت شدن را ندارند.
وی در خصوص فرایند ثبت خانه‌ها و اصولا آثار تاریخی گفت: پرونده آثار تاریخی بر اساس اولویت‌های مدنظر شورای فنی برای ثبت به وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی ارائه می‌شود و این پرونده‌ها مورد داوری قرار می‌گیرند، پرونده خانه‌های دیگری از استان اردبیل برای داوری به وزارتخانه ارسال شده که به مرحله ثبت نرسیدند.
مدیرکل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با بیان اینکه تاکنون تعداد زیادی خانه تاریخی در سطح کشور ثبت شده است، اظهار کرد: وزارتخانه در شرایط فعلی بر روی ثبت مساجد و خانه‌های تاریخی کار می‌کند. پرونده ثبت ۵۴ کاروانسرای ایران هم در قالب یک پرونده جامع به یونسکو ارائه شده بود که کاروانسرای سنگی شاه عباسی صائین هم جزو این مجموعه است.
محمدی ادیب خاطرنشان کرد: با توجه به محدودیت اعتبارات دولتی رویکرد وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استفاده از توان و ظرفیت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای احیا و مرمت خانه‌ها و بناهای تاریخی است که این رویکرد در استان اردبیل هم وجود دارد.
وی افزود: در این راستا سال گذشته به موضوع استفاده از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شتاب داده شد و امسال هم اگر این روند ادامه یابد تمام خانه‌های تاریخی اردبیل تعیین تکلیف خواهد شد.
تعیین تکلیف چهار خانه تاریخی اردبیل در سال گذشته
مدیرکل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل خاطرنشان کرد: پارسال چهار خانه تاریخی خادم باشی، شریعت، حمام اوچ دوکان و حمام پیرزرگر به سرمایه‌گذاران داده شد و امسال هم این روند ادامه خواهد داشت.
محمدی ادیب با بیان اینکه احیا و مرمت این خانه‌ها بر اساس نقشه اولیه و کاربری مورد تایید وزارتخانه خواهد بود، اضافه کرد: این خانه‌ها در گذشته متعلق به تجار و ملاکان بزرگ بوده که محل مراجعه مردم بوده است و مردم در این خانه‌ها رفت و آمد داشتند و الان هم با تغییرات مختصر همان کاربری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه تاکنون مرمت هفت خانه تاریخی اردبیل به طور کامل تمام شده است، اضافه کرد: هم‌اکنون خانه ارشادی اداره میراث فرهنگی شهرستان اردبیل است، خانه رضازاده به عنوان موزه شهدا و خانه صادقی به عنوان بوتیک هتل استفاده می‌شود ، خانه ابراهیمی نیز مجموعه اداری ستاد عتبات عالیات است و خانه مجتهدزاده هم قرار است به صورت مجموعه اقامتی مورد استفاده قرار بگیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی گفت: موضوع مرمت و احیای این خانه‌ها موضوع تمام شده نیست بلکه با توجه به قدیمی بودن این خانه ها باید به طور مدام و مستمر مورد رسیدگی قرار بگیرد تا اگر دچار مشکلی شد مجدد عملیات مرمت انجام شود.
محمدی ادیب با بیان اینکه در عملیات مرمت خانه‌های تاریخی باید قدرت تحمل سازه و حفظ بنا مد نظر قرار بگیرد اظهار کرد: با توجه به اینکه این بناها قدیمی است و ممکن است با کمترین زلزله دچار ریزش شود تلاش بر این است با روش‌های علمی مانند استفاده از بتن مدفون و یا آهن گمنام عملیات مرمت انجام شود در واقع مهم حفظ بناست و این روش‌ها درهمه آثار و ابنیه تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شهرداری در راستای مسئولیت اجتماعی و حفظ هویت شهری وارد عمل شود
وی با اشاره به محدودیت‌های اعتباری برای تملک خانه‌های تاریخی اظهار کرد: خانه تاریخی اسماعیل بیگ بسیار باارزش است به طوری که اگر کل اعتبارات ۲ سال اداره کل میراث فرهنگی استان را اختصاص دهیم باز هم امکان تملک این بنا وجود ندارد.
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل اضافه کرد: البته پیشنهاداتی در شورای شهر و شهرداری هم مطرح کردیم و خواستیم به عنوان مسئولیت اجتماعی شهرداری و در راستای حفظ هویت شهری در این زمینه وارد عمل شود.
محمدی ادیب با بیان اینکه در مطالعات طرح‌های جامع شهری، بافت تاریخی شهر و ارائه مشوقهایی برای تجدید بنا و مرمت این بافت‌ها دیده نشده است، اظهار کرد: در چهارچوب طرح تفصیلی شهر که اخیرا در شورای عالی معماری مطرح شد، مشوقهایی پیشنهاد شده است که می‌تواند به حفظ بنای تاریخی شهر کمک کند.
وی ادامه داد: علاوه بر این مواردی در شورای گفت و گوی دولت بخش خصوصی استان پیشنهاد کردیم تا مصوبه کلی در این خصوص صادر شود و از این طریق برای حفظ و احیای بافت تاریخی و هسته مرکزی شهری اقدامات مناسبی انجام شود.
ارائه مشوق به مالکان خانه‌های واقع در بافت تاریخی ضروری است
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با بیان اینکه احیای بافت تاریخی بناهای واقع در آن با توجه به محدودیت‌هایی که وجود دارد چندان از نظر اقتصادی به صرفه نیست، گفت: اگر با ارائه مشوقهایی می‌توانستیم تراکم اضافی در خارج از شهر به صورت رایگان به مالکان این بناها بدهیم شاید می‌توانست موثر باشد.
محمدی ادیب در عین حال گفت: اخیرا وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی موفق شد مصوبه ای از دولت بگیرد که بر اساس آن هزینه انشعابات آب و برق و گاز خانه های واقع در بافت مصوب تاریخی شهر همانند هزینه واحدهای فرهنگی مانند مساجد و مدارس محاسبه شود.
به گزارش ایرنا استان اردبیل با پیشینه قوی فرهنگی دارای آثار تاریخی فراوان در بین استان‌های کشور است. مجموعه تاریخی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به عنوان نگین بناهای باستانی استان ، بقعه شیخ‌کلخوران متعلق به امین‌الدین جبرئیل پدر شیخ صفی‌الدین اسحق جد سلاطین صفوی واقع در روستای کلخوران ، خانه ارشادی ، حمام ملاهادی ، برج شاطر ، پل هفت چشمه ، مجموعه بازار تاریخی و مسجد جمعه از جاذبه‌های اردبیل هستند.
مقبره شیخ‌حیدر ، کاروانسرای قانلی‌بولاغ ، سنگ نبشته‌های ساسانی ، قلعه‌های دیو ، قهقهه و کهنه در مشگین‌شهر ، قیز قلعه و شاه‌تپه در گرمی ، حمام سنگی در کوثر ، قلعه بوینی‌یوغون در نیر ، هفت تپه در خلخال و بناهای باستانی بازمانده از دوره‌های مختلف در گوشه و کنار این خطه نمونه‌هایی دیگر از تاریخ و فرهنگ این دیار است.