آن‌هایی که از ظرفیت کمتری برخوردار هستند تا به مقامی می‌رسند و مسئولیتی را برعهده می‌گیرند بدجوری در دام غرور پست و مقام گرفتار می‌شوند. بر همه فخرفروشی می‌کنند و می‌پندارند که مقام‌ها و پست‌ها تا ابد برای آن‌ها وفادار خواهد بود. کسانی که تا دیروز در یک گوشه اتاقی کوچک کاری جز سپری کردن ساعات موظف اداری را نداشتند امروز از رسیدن به یک جایگاه چنان از خود بی‌خود می‌شوند که تغییر رفتارشان کاملاً مشخص و بالیدن به جایگاهی که به‌حق یا ناحق به‌دست آورده‌اند روشن و آشکار می‌شود. پست‌ها و مقام‌ها اگر برای افراد ماندنی بودند که به امروزی‌ها نمی‌رسیدند. در میدان حرف همه می‌گویند که در این دنیا همه‌چیز نا‌پایدار است ولی در برخی‌ها آن‌چه به‌وضوح دیده می‌شود غره شدن به امروزشان و فکر نکردن به فردایشان می‌باشد.

گفتم: فضول باشی، حتماً اتفاقی افتاده و از صاحب‌منصبان و قدرقدرتان کم‌محلی دیده‌ای که این‌گونه سخن می‌گویی؟ همه آدم‌ها از ظرفیت کافی برای بزرگ شدن برخوردار نیستند. به یک لیوان اگر بیشنر از ظرفیت‌اش آب بریزیم حتماً سرریز می‌شود. بزرگ کردن بدون دلیل آدم‌های کم ظرفیت در همه مقاطع و ادوار خسارت جبران‌ناپذیری می‌تواند به دنبال داشته باشد.

گفت: افرادی که از ظرفیت لازم بهره می‌برند معمولاً در مواجهه با مشکلات، تحمل و صبوری بیشتری از خود نشان می‌دهند. متأسفانه کسانی که به ناحق در موقعیت مناسبی قرار می‌گیرند به هر حرف و سخن برخلاف میل‌شان عکس‌العمل نشان می‌دهند و از قبول واقعیت‌ها شانه خالی می کنند. این‌ها خودشان را از همه کس و همه چیر بالاتر می‌دانند و از هوای نفس پیروی می‌کنند.

گفتم: فضول باشی غرور در پست و مقام همیشه هم نمی‌تواند جنبه منفی داشته باشد. غرور در چهره مثبت‌اش می‌تواند انگیزه برای خدمت به جامعه را افزایش بدهد و جنبه‌ی منفی آن تکبر و خودبزرگ‌بینی است که به روابط فرد با دیگران آسیب می رساند و چنین است آن‌هایی که در رسیدن به پست‌ها خودبزرگ‌بین می‌شوند به‌مرور دوستان و حامیان خود را از دست می‌دهند. ابوسعید ابوالخیر به زیبایی گفته است:

مغرور مشو به خود که خواندی ورقی

زان روز حذر کن که ورق بر گردد

گفت: یکی از ویژگی‌های مهم افرادی که به مقامشان افتخار می‌کنند این است که همیشه از مکانیسم و رفتارهای دفاعی استفاده می‌نمایند. برای‌اینکه توان قبول ضعف‌ها را ندارند به‌طور غیرمنطقی از هر عملکردی دفاع می‌کنند و با این عمل بدتر از قبل خود را در معرض قضاوت افکار عمومی قرار داده و به ناکارآمدی و غرور بیش‌از حدشان مهر تأیید می‌زنند.

گفتم: فضول باشی قبل‌از این‌که جمع ما را ترک بکنی می‌خواهم بیتی زیبا از مولانا جلال‌الدین بلخی صاحب مثنوی کبیر برای تو بخوانم، بیتی که به زیبایی تمام اقبال و ادبار دنیا را توصیف می‌کند:

در این دنیا که گه گه کُه‌کَه و کَه‌کُه شود گه‌گه

مشو غره به امروزت که از فردا نئی آگه

 

بازدیدها: 4