هوش مصنوعی چینی، خواب از چشم واشنگتن می‌رباید

به گزارش روز شنبه ایرنا، چین در حال پیشی گرفتن از ایالات متحده در رقابت جهانی هوش مصنوعی است و نشانه‌های آن با رونمایی ابررایانه «میمون داروین» (Darwin Monkey) و دیگر پیشرفت‌های شاخص این کشور آشکار شده است. این دستاوردها شامل موفقیت‌های DeepSeek و ربات‌های انسان‌نمایی است که قادر به دویدن نیمه‌ماراتن هستند.

«بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» مدعی است که برخلاف آمریکا، هدف چین تنها توسعه بهترین فناوری‌های هوش مصنوعی نیست، بلکه تمرکز بر گسترش و مقیاس‌دهی این فناوری‌ها به‌ طور ارزان و کارآمد است تا اکوسیستم هوش مصنوعی جهان در آینده تحت کنترل پکن قرار گیرد. در صورت موفقیت، پکن می‌تواند کنترل بی‌سابقه‌ای بر ادراکات، رفتارها و تصمیم‌گیری‌های مردم، بازارها و دولت‌ها داشته باشد.

انقلاب هوش مصنوعی فرصتی استراتژیک برای چین ایجاد کرده است. این انقلاب در حال بازسازی سلسله‌مراتب جهانی عصر اینترنت است و امکان پیشی گرفتن چین از آمریکا را فراهم می‌کند. هوش مصنوعی نه تنها به چین امکان نظارت بر اطلاعات بین‌المللی را می‌دهد، بلکه توانایی شکل‌دهی به نحوه پردازش و انتشار این اطلاعات را نیز به آن می‌دهد و در نتیجه منابع، افراد و سیستم‌هایی که به این اطلاعات وابسته‌اند، تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

پکن با استفاده از کنترل دولتی بر بخش تجاری و بهره‌گیری از مزیت داده‌های سیستم بسته داخلی، رقابت را در سه بُعد کلیدی یعنی عملکرد، قیمت و مقیاس‌پذیری هدایت می‌کند. چین شرکت‌های خود را یارانه می‌دهد تا در زمینه قیمت رقابت کنند، از بازار داخلی حفاظت می‌کند، ادغام شرکت‌های فناوری را تشویق می‌کند و از بین‌المللی شدن آنها حمایت می‌کند. ترکیب فناوری‌های پیشرفته داخلی و خارجی با این مزیت‌ها باعث می‌شود چین در بازارهای هوش مصنوعی سریع‌تر و کارآمدتر عمل کند.

رویکرد پکن نتایج قابل‌توجهی به همراه داشته است. چین نه تنها در حال همگام شدن با آمریکا نیست، بلکه در پلتفرم‌های جدید هوش مصنوعی پیشتاز است. برای نمونه، بایت‌دنس در حوزه رسانه‌های اجتماعی و SHEIN و Temu در تجارت الکترونیک با هوش مصنوعی پیشرو هستند. در حوزه‌هایی که نرم‌افزار و سخت‌افزار با هم ترکیب می‌شوند، مزیت چین آشکارتر است؛ این کشور در سیستم‌های شهر هوشمند، کشاورزی هوشمند و رباتیک صنعتی پیشتاز جهان است و آمریکا هنوز پاسخی برای شرکت‌هایی مانند Hesai، DJI یا Kuka ندارد.

با ادامه روند فعلی، پلتفرم‌های هوش مصنوعی چین به یکدیگر متصل خواهند شد و استفاده از آنها در حوزه‌های مختلف مانند توسعه نرم‌افزار، تولید و ارتباطات رایج خواهد شد. این پلتفرم‌ها به برنامه‌های عمودی چینی، از پهپادهای دقیق تا تاکسی‌های رباتیک، اولویت خواهند داد، که به شرکت‌های چینی مالکیت بازارها و به پکن کنترل دنیای فیزیکی و مجازی را می‌دهد. این روند می‌تواند منجر به وابستگی بین‌المللی واقعی به چین شود و شرکت‌های چینی را به رهبران اقتصاد جهانی تبدیل کند. پکن نه تنها به داده‌های جهانی دسترسی خواهد داشت، بلکه قدرت شکل‌دهی به استفاده از این داده‌ها و تأثیر بر بازارها، جامعه و حکمرانی را نیز خواهد داشت.

برای مقابله با این سناریو، آمریکا باید رویکرد سنتی «نوآوری در اولویت» را کنار بگذارد. مسابقه هوش مصنوعی امروز یک رقابت سرعتی نیست، بلکه یک مبارزه‌ای است که اندازه و مقیاس اهمیت دارد. تجربه نشان داده که مدل پیشگام و نوآوری دقیق OpenAI یا فناوری‌های مشابه مانند NVIDIA برابر چین ناکارآمد هستند، زیرا پکن با جمع‌آوری، بازمهندسی و ارائه فناوری‌های پیشرفته به‌صورت کم‌هزینه، توانسته استانداردهای امنیت و اعتماد آمریکا را تحت‌الشعاع قرار دهد.

طبق این تحلیل، آمریکا به یک برنامه کاملاً متفاوت نیاز دارد. واشنگتن باید اولویت را به دفاع از بازار داخلی و نه فناوری برابر چین بدهد. یک بازار مطمئن، محیط محافظت‌شده‌ای برای توسعه هوش مصنوعی ایجاد خواهد کرد. در این محیط، بخش فناوری و ناظران آن باید متن‌باز را در سراسر زنجیره ارزش هوش مصنوعی بپذیرند، تا فناوری‌های آمریکایی گسترش یابند و انگیزه‌ای برای توسعه مقیاس داشته باشند. صنعت نسل بعدی آمریکا بر پایه این زیرساخت متن‌باز و کارخانه‌ها و برنامه‌های هوشمند مستقل و رقابتی با چین ساخته خواهد شد. این برنامه‌های عمودی، بنیاد هوش مصنوعی آمریکا را ارزشمندتر خواهد کرد، به طوری که اکوسیستم ایالات متحده به رشد خود ادامه می‌دهد.

به اعتقاد نوییسنده گزارش، آمریکا باید رقابت سرعتی را به ربات‌های انسان‌نما بسپارد و وارد مبارزه مقیاس‌محور هوش مصنوعی شود تا بتواند جایگاه خود را حفظ کرده و از وابستگی جهانی به چین جلوگیری کند.