مازندران نیز از تغییرات شدید آب و هوایی و اقلیمی در کشورمان که در طی چند سال اخیر ایجاد شده بی نصیب بوده و اکنون غول خشکسالی در این استان سرسبز در حال پیش‌روری است.

به گزارش خبرنگار ایرنا، داده‌های آماری نشان می‌دهد که اکنون بخش های از استان سرسبز مازندران درگیر خشکسالی شدید تا بسیار شدید است موضوعی که به باور کارشناسان اگر توجه ویژه ای به منطقه نشود در ۱۵ سال آینده شاهد بیابانی شدن مازندران خواهیم بود.

مازندران که همواره از آن به‌عنوان یکی از مناطق پرآب فلات ایران یاد می‌شود، چندین سال با تنش آبی مواجه شده است. این استان پس از ۲ سال‌تر سالی، بار دیگر در شرایط خشکسالی شدید قرار گرفته، به‌طوری که به‌گفته مسوولان و کارشناسان، ۲ سال آبی پشت‌سرگذاشته شده یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی این دیار در ۱۰ سال اخیر بوده است.

کاهش بارندگی و تغییر الگوی بارش، کم شدن دبی آب رودخانه ها، پایین رفتن ایستایی آبهای زیر زمینی و پیشروی جبهه آب شور به جبهه آب شیرین در سواحل نشانه های پیشروی خشکسالی طی یک دهه گذشته در استان مازندران است.

آمارهای هواشناسی و شرکت آب منطقه ای از کاهش بارندگی در ارتفاعات و دشت ها و تغییر الگوی بارندگی از نم نم باران به بارش های سیل آسا و در اصطلاع علمی باران های غیر موثر در مازندران نشان می دهد که خشکسالی در استان به صورت خزنده رخنه کرده است.

پیشروی غول خشکسالی تا قلب ذخیره گاه های آبی مازندران اعم از سد، آب بندان و سفره های زیزمینی، تهدیدی که کم ترین پیامد آن نابودی مهم ترین دارایی اقتصادی این استان یعنی کشاورزی و بویژه کشت برنج است.

مهم‌ترین دلیل بروز این وضعیت نیز کاهش بارندگی‌ها و پیرو آن کم‌شدن حجم آب رودهای مازندران است. به این موضوع باید افزایش دمای هوا در زمستان و بهار و ذوب‌شدن زودهنگام برف ارتفاعات به‌عنوان یکی از منابع تأمین آب استان را نیز اضافه کرد.

صاحبنظران می گویند، وضعیت آبی مازندران مساعد نیست. هرچند که نشانه‌های خشکسالی و تنش آبی در سراسر مازندران دیده می‌شود، اما مناطق شرقی این استان بیشتر از سایر نقاط در معرض تنش آبی قرار دارند. یکی از اقداماتی که در چند سال اخیر برای کاهش تنش‌های آبی در مازندران انجام شد، اعلام ممنوعیت کشت دوم برنج در استان بود که به‌گفته مسئولان، منجر به انجام‌نشدن کشت دوم در هزاران هکتار از شالیزارهای مازندران شد.

در این شرایط مهم‌ترین اقدامی که برای مقابله با تنش آبی در مازندران مورد تأکید قرار می‌گیرد صرفه‌جویی در مصرف آب است و در گام بعدی ایجاد زیرساخت‌های هدایت و مهار آب‌های سطحی؛ چراکه میانگین مهار آب‌های سطحی در مازندران حدود۱۲ درصد برآورد می‌شود که بسیار پایین‌تر از میانگین کشوری است.

کاهش بارندگی در اردیبهشت ماه امسال

بررسی‌های توزیع بارش در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۴ مازندران نشان می‌دهد که میانگین بارش دریافتی در این ماه قابل ملاحظه نبوده و نسبت به مدت مشابه بلندمدت و سال گذشته به ترتیب،۵۳.۸ و ۷۷.۸ درصد کاهش داشته است. بارش اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ در مازندران نسبت به مدت مشابه بلندمدت، به غیر از قائم‌شهر در بقیه شهرستان‌های استان مازندران کاهش داشته است.

درصد تامین بارش سال آبی استان مازندران منتهی به اردیبهشت ماه سال در مجموع ۷۲.۴ درصـد بارش سال آبی بوده که کمتر از مقدار بارش در مدت مشابه بلندمدت که ۷۵.۴ درصد برآورد شد، بوده است.

میانگین دمای هوای اردیبهشت ماه مازندران ۱۶.۶ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه بلندمدت، ۳.۸ درجه سلسیوس افزایش داشته است. بیشینه وکمینه دمای مطلق اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ به ترتیب به ساری با ۳۶.۲ درجه سلسیوس و سیاه بیشه با ۰.۳ درجه سلسیوس تعلق داشته است.

پیش‌روی غول خشکسالی در مازندران

براساس شاخص بارش استاندارد هواشناسی، دوره سه ماهه منتهی به اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ نشان می‌دهد، عمده مناطق شرقی و مرکزی مازندران تحت تاثیر خشکسالی ضعیف تا بسیار شدید بوده اند به طوری که نیمه شرقی، ارتفاعات شرق تا مرکز و قسمتی از ساحل مرکز استان تحت تاثیر انواع خشکسالی خفیف تا بسیارشدید بوده و تنها قسمتی از میان‌بند ساری، قسمتی از قائم‌شهر، سوادکوه شمالی، سوادکوه، قسمتی از کوهپایه تا ارتفاعات چالوس و کوهپایه تا ارتفاعات کلاردشت، قسمت کوچکی از ارتفاعات تنکابن و قسمت کوچکی از ساحل رامسر تحت تأثیر ترسالی ضعیف تا بسیار شدید و در بقیه مناطق در محدوده نرمال بوده است.

داده های دریافتی از مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می دهد که هم اکنون ۸۶.۴ درصد از مجموع مساحت مازندران تحت تاثیر خشکسالی خفیف، متوسط، شدید تا بسیار شدید است که از این میزان ۲۵.۷ درصد مساحت استان با خشکسالی بسیار شدید، ۲۴.۱ درصد تحت تاثیر خشکسالی شدید، ۲۳.۶ درصد خشکسالی متوسط، ۱۳.۱ درصد خشکسالی ضعیف و ۸.۶ درصد در حد نرمال، ۲.۳ درصد ترسالی ضعیف ، ۱.۶ درصد ترسالی متوسط و ۰.۳ درصد نیز درگیر ترسالی بسیار شدید است. ‌

ثبت بیش از ۲۲ میلی‌متر باران در اردیبهشت ماه امسال

میانگین بارش دریافتی اردیبهشت ماه سال در مازندران ۲۲.۲ میلی‌متر بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۱۰۰ میلی‌متر بوده، ۷۷.۸ درصد کاهش و نسبت به مدت مشابه بلندمدت که ۴۸.۱ میلی‌متربوده،۵۳.۸ درصد کاهش داشت.

همچنین مقایسه بارش اردیبهشت ماه سال جاری شهرستان‌های مازندران نسبت به مدت مشابه بلندمدت نشان میدهد که به غیر از قائم شهر در سایر شهرستان‌های استان مازندران با کاهش بارش مواجه بوده‌اند که بیشترین کاهش بارش مربوط به شهرستان‌های بابلسر، سیمرغ، گلوگاه، نکا، بهشهر، آمل، فریدونکنار، سوادکوه، ساری و جویبار به ترتیب با ،۸۹.۴، ۸۴.۱، ۸۲.۸، ۸۰.۲، ۷۷.۹، ۷۲.۱، ۷۱.۱، ۶۴.۹، ۶۱ و ۶۰.۶ درصد بوده است.

خشکسالی در مازندرانِ سرسبزخشکسالی در مازندرانِ سرسبز
میانگین درصد تامین بارش سال آبی منتهی به اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ در مازندران نیز ۷۲.۴ درصـد بارش سال آبی بوده که کمتر از مقدار بارش در مدت مشابه بلند مدت بوده است و همچنین میانگین بارش مدت مشابه بلندمدت در مازندران ۷۵.۴ درصد است و سهم بارش شهرستان‌های استان تا پایان اردیبهشت ماه سال جاری، نسبت به میانگین بلندمدت خود در شهرستان‌های بابل، تنکابن، چالوس، قائمشهر، نوشهر و کلاردشت افزایش و در آمل، بابلسر، بهشهر، جویبار، رامسر، ساری، سوادکوه، سوادکوه شمالی، سیمرغ، عباسآباد، فریدونکنار، گلوگاه، محمودآباد، میاندرود، نکا و نور کاهش بارش اتفاق افتاده است.

بارش تجمعی اردیبهشت‌ماه مازندران نشان می‌دهد که بیشترین میزان بارش تجمعی در قسمتی از میان‌بند ساری، قائم‌شهر، سوادکوه شمالی، بین ١٠٥ تا ١٤٠ میلی‌متر، عمده عباس‌آباد، تنکابن و رامسر، قسمتی از میاندرود، قسمتی از میان‌بند ساری، قسمتی از قائم‌شهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی، قسمتی از میان‌بند تا کوهپایه بابل، قسمتی از جلگه آمل، قسمتی از ساحل، جلگه، میان‌بند و ارتفاعات نور، قسمتی از کوهپایه تا ارتفاعات چالوس بین ٢٨ تا ١٠٥ میلی‌متر، محمودآباد، نوشهر، عمده میاندرود، قسمتی از ارتفاعات گلوگاه، قسمتی از ساحل تا میان‌بند و ارتفاعات بهشهر، عمده ساحل تا میان‌بند نکا، ساحل و جلگه و قسمتی از کوهپایه ساری، قسمتی از جویبار، سیمرغ، سوادکوه، سوادکوه شمالی، قسمت وسیعی از جلگه تا ارتفاعات بابل، آمل، نور و کلاردشت، عمده ساحل تا قسمتی از ارتفاعات چالوس، قسمتی از ارتفاعات تنکابن، قسمتی از ساحل و جلگه رامسر بین ٧ تا ٢٨ میلی‌متر، فریدونکنار، جلگه تا قسمتی از ارتفاعات گلوگاه، قسمت عمده ساحل تا ارتفاعات بهشهر، قسمتی از میان‌بند تا ارتفاعات نکا، قسمتی از کوهپایه تا ارتفاعات ساری، قسمتی از جویبار، سیمرغ، بابلسر، سوادکوه، قسمتی از جلگه و ارتفاعات بابل، قسمتی از جلگه و عمده ارتفاعات آمل، قسمتی از جلگه و میان‌بند نور، قسمتی از میان‌بند نوشهر و چالوس و قسمتی از کوهپایه کلاردشت بین ٢ تا هفت میلی‌متر، عمده بابلسر، قسمت کوچکی از ارتفاعات بهشهر و نکا، قسمتی از ارتفاعات ساری، قسمتی از سیمرغ و جلگه بابل بین یک تا ٢ میلی متربوده است.

پهنه‌بندی اختلاف بارش تجمعی اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ در مازندران نسبت به بلندمدت، نشان می‌دهد که اختلاف بارش در قسمتی از جلگه تا میان‌بند بهشهر، میان‌بند تا کوهپایه نکا، قسمتی از میاندرود، قسمتی از ارتفاعات ساری، قسمتی از سوادکوه و سوادکوه شمالی، قسمتی از کوهپایه و ارتفاعات بابل، قسمتی از ارتفاعات آمل، قسمتی از میان‌بند تا ارتفاعات نور، قسمتی از ارتفاعات نوشهر، قسمتی از جلگه چالوس، قسمتی از عباسآباد، قسمتی از ارتفاعات تنکابن و قسمتی از جلگه و ارتفاعات رامسر کمتر از٤٠ میلی‌متر، گلوگاه، سیمرغ، عمده ساحل تا ارتفاعات بهشهر، قسمتی از جلگه تا کوهپایه و ارتفاعات نکا، عمده میاندرود، قسمتی از ساحل و جلگه و میان‌بند تا ارتفاعات ساری، قسمتی از جویبار، بابلسر، فریدونکنار، قائمشهر، سوادکوه شمالی، عمده سوادکوه، قسمتی از جلگه و میان‌بند تا ارتفاعات بابل، قسمتی از میان‌بند تا ارتفاعات آمل، قسمتی از ساحل و جلگه تا ارتفاعات نور، عمده نوشهر، قسمتی از ساحل و جلگه و میان‌بند تا ارتفاعات چالوس، عمده عباس‌آباد، قسمتی از جلگه و ارتفاعات کلاردشت، قسمتی از ساحل و جلگه و ارتفاعات تنکابن و عمده جلگه تا ارتفاعات رامسر بین منفی ۴۰ تا منفی ٢٠ میلی‌متر، قسمتی از ساحل و جلگه و ارتفاعات بهشهر و نکا، قسمتی از میاندرود، قسمتی از ساحل، جلگه، میان‌بند و ارتفاعات ساری و چالوس، قسمتی از جویبار، بابلسر، فریدونکنار، قائمشهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی، قسمتی از جلگه تا میان‌بند بابل ، عمده محمودآباد، قسمتی از جلگه تا میان‌بند و ارتفاعات آمل و کلاردشت، قسمتی از ساحل تا میان‌بند نور، قسمتی از جلگه و ارتفاعات نوشهر، قسمت کوچکی از عباس آباد، قسمتی از ساحل تا میان بند و کوهپایه تنکابن و قسمتی از ساحل و میان‌بند رامسر بین منفی ٢٠ تا منفی ١٠ میلی‌متر، قسمتی از میان‌بند ساری، قسمتی از قائمشهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی، قسمتی از ارتفاعات آمل و چالوس، قسمتی از جلگه نور، قسمتی از جلگه تا میان‌بند تنکابن و قسمتی از ساحل و جلگه رامسر بین منفی ۱۰ تا ۲ میلی‌متر، قسمتی از میان‌بند ساری، قسمتی از قائم‌شهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی، جلگه تنکابن و رامسر بین ٢ تا ٢٠ میلیمتر، قسمتی از میان‌بند ساری، قسمتی از قائم‌شهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی بین ٢٠ تا بیش از ٤٠ میلی‌متر و در بقیه مساحت استان بین منفی ۲ تا ۲ میلی‌متر بوده است.

کاهش هفت درصدی میانگین بارندگی در هشت ماهه سال زراعی امسال مازندران

داده‌های دریافتی از مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد، میانگین بارندگی در هشت ماهه سال زراعی جاری مازندران منتهی به اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ در مجموع ۴۸۰.۵ میلی‌متر بود که این میزان نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۵۰۰.۷ میلی متر، بوده حدود چهار و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۵۱۸.۶ میلی‌متر بوده، حدود هفت درصد کاهش داشته است.

طبق داده های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، میانگین بارندگی در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ مازندران ۲۲.۴ میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۴۸.۱ میلی‌متر بوده، حدود ۵۳ و نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۱۰۱.۱میلی‌متر بوده نیز حدود ۷۸ درصد کاهش داشته است.

همچنین طبق این داده، میانگین بارندگی در ۲ ماهه نخست سالجاری در مازندران ۷۸.۲ میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلند مدت که ۱۰۴.۰ میلی‌متر بوده حدود ۱۵و نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز که ۱۲۹.۰ میلی‌متر بوده حدود ۳۹ درصد کاهش داشته است.

داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد که میانگین دمای هوای اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ مازندران ۱۶.۶ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۱۲.۸ درجه سلسیوس بوده ۳.۸ درجه سلسیوس افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز که ۱۴.۲ درجه سلسیوس بوده، ۲.۴ درجه سلسیوس افزایش داشته است.

میانگین دمای هوای ۲ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ مازندران ۱۳.۷ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۱۰.۵ درجه سلسیوس بوده ۳.۲ درجه سلسیوس افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۱۲.۰ درجه سلسیوس بوده نیز ۱.۷ درجه سلسیوس افزایش داشته است.

میانگین دمای هوای هشت ماهه سال زراعی جاری منتهی به اردیبهشت ماه سال ١٤٠٤ در مازندران ۸.۷ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۷.۳ درجه سلسیوس بوده، ۱.۴ درجه سلسیوس افزایش داشته است و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۹.۷ درجه سلسیوس بوده، ۱.۰ درجه سلسیوس کاهش نشان می دهد.

پیش‌بینی بارش ۱۲۷ میلی‌متری باران در سه ماه آینده مازندران

مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور برای سه ماهه منتهی به شهریورماه سال ۱۴۰۴ استان مازندران در مجموع ۱۲۷ میلی‌متر بارندگی پیش‌بینی کرده است.

مطابق جدول پیش‌بینی فصلی این مرکز، میانگین کمترین میزان بارندگی در سه ماهه آینده با ۲۲ میلی متر مربوط به تیرماه سال ۱۴۰۴و بیشترین میزان نیز با ۵۶ میلی متر مربوط به شهریورماه امسال و برای خرداد و مردادماه سال ۱۴۰۴ نیز به ترتیب هر کدام با ۲۵ و ۲۴ میلی متر باران پیش بینی شده است.

مطابق این جدول، میانگین بیشترین میزان بارندگی در خردادماه سال ۱۴۰۴ با ۴۹ میلی متر مربوط به رامسر است است و پس از آن نوشهر با ۳۸، آلاشت با ۳۳، پل سفید با ۳۲ و ساری با ۳۲ میلی متر به ترتیب شاهد بیشترین میزان بارندگی در ماه یاد شده هستند و کمترین میزان بارندگی نیز در طی این مدت در بندرامیرآباد با ۱۵، سیاه بیه با ۱۹ و کجور و کیاسر با ۲۰ میلی متر پیش بینی شده است.

در تیرماه سال ۱۴۰۴ نیز میانگین بیشترین میزان بارندگی با ۶۰ میلی متر در رامسر اتفاق خواهد افتاد و پس از آن نوشهر با ۵۷، آلاشت با ۴۱، قراخیل و بابلسر با ۳۹ و پل سفید با ۳۶ میلی متر شاهد بیشترین میزان بارندگی در ماه یاد شده خواهند بود و کمترین میزان بارندگی نیز در طی این مدت در کیاسر با ۱۹، کجور با ۲۱ و بلده با ۲۳ میلی متر پیش بینی شده است.

مطابق جدول پیش‌بینی فصلی مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، درمردادماه سال ۱۴۰۴ نیز میانگین بیشترین میزان بارندگی با ۴۱ میلی متر در رامسر پیش بینی شده است و پس از آن به ترتیب نوشهر با ۴۰، بابلسر با ۳۷، آلاشت با ۳۳ و قراخیل با ۳۰ میلی متر شاهد بیشترین میزان بارش باران در این ماه خواهند بود و گلوگاه با ۱۲، بلده با ۱۳ و کیاسر با ۱۵ میلی متر شاهد کمترین میزان بارندگی درطی این ماه خواهند بود.

در این جدول همچنین میانگین بیشترین میزان بارندگی در شهریورماه سال ۱۴۰۴ با ۱۴۶ میلی متر در نوشهر پیش بینی شده است و پس از آن رامسر با ۱۴۱، بابلسر با ۹۱، قراخیل با ۶۷ و ساری با ۵۲ میلی متر شاهد بیشترین میزان بارندگی در طی این مدت خواهند بود و میانگین کمترین میزان بارندگی نیز در ماه یاد شده برای بلده با ۱۷، سیاه بیشه با ۱۸ و کجور با ۲۵ میلی متر پیش بینی شده است.

براساس خروجی های مدل اقلیمی پژوهشکده اقلیم شناسی سازمان هواشناسی کشور، میانگین بارش از خردادماه تا نیمه تیرماه سال ۱۴۰۴ کمتر از نرمال، از نیمه تیر تا نیمه مردادماه امسال گرایش به کمتر از نرمال و از نیمه مرداد تا نیمه شهریورماه در محدوده نرمال و از نیمه شهریورماه تا نیمه مهر سال ۱۴۰۴ نیز در محدوده نرمال پیش‌بینی می‌شود.

بازدیدها: 2