کاهش قیمت سیب زمینی همزمان با آغاز فصل برداشت/ کشاورزان نگران هستند

به گزارش  ایرنا، برداشت انبوه محصول سیب زمینی در حالی تا دو هفته آینده شروع می‌شود که شرایط بازار فروش این محصول پرمصرف مطابق خواسته و انتظار کشاورزان نیست و محصول برداشت شده هم خریداری در بازار ندارد.

استان اردبیل دومین تولید کننده محصول سیب زمینی ایران محسوب می‌شود و سالانه با تولید ۸۰۰ تا ۸۵۰ هزار تن معادل ۲۰ درصد تولید داخلی این محصول، نقش اساسی در امنیت غذایی کشور دارد اما نوسان قیمت و بی‌نصیب ماندن کشاورزان از بهره اقتصادی این میران تولید، سرنوشتی همه ساله است.

کشاورزان سیب زمینی‌کار استان اردبیل در پی افزایش شدید این این محصول در زمستان سال گذشته، انتظار داشتند که در زمان برداشت، این محصول را با قیمت بالاتری بفروشند ولی امسال نیز مثل سال‌های گذشته به امید افزایش قیمت محصول تولیدی خود نشسته‌اند و حتی نمی‌دانند که محصول برداشت شده آنها در آخر فصل، وضعیتی بحرانی برای معیشت آنها رقم خواهد زد و یا فرصتی برای جبران زحمات یک‌ساله آنها خواهد بود.

دو سال پیش حدود ۴۰۰ هزار تن محصول مازاد سیب زمینی روی دست کشاورزان ماند و در تابستان و پاییز سال گذشته نیز قیمت محصول سیب زمینی کشاورزان اردبیل به شدت پایین بود ولی افزایش قیمت این محصول پس از خرید توسط دلالان و خارج شدن از دست تولیدکنندگان به یک باره تا چهار برابر افزایش یافت و دست کشاورزان از درآمد حاصل بی‌نصیب ماند.

سیب‌ زمینی‌کاران استان اردبیل که در چند سال اخیر متحمل شرایط نابسامان بازار بودند، امسال نیز با حدود یک هزار و ۲۰۰ هکتار کاهش سطح زیر کشت، اقدام به کاشت این محصول کردند که تلاش آنها اکنون به بار نشسته و به تدریج در حال برداشت محصول خود هستند.

هر چند که به اعتقاد برخی کارشناسان بازار محصولات کشاورزی، تعجیل سیب زمینی‌کاران در روانه کردن محصول به بازار و نبود انبارهای فنی و سردخانه کافی موجب شده که کشاورزان محصول خود را در اسرع وقت و با قیمتی نازل و حدود هر کیلوگرم به ازای ۱۰۰ هزار تا ۱۳۰ هزار ریال به دلالان بفروشند ولی، همین روند تداوم نخواهد داشت و به زودی قیمت این محصول افزایش خواهد یافت.

وضعیت بازار ماه‌های پیش رو در پی روانه شدن انبوه محصول سیب زمینی‌کاران اردبیل به بازار نشان خواهد داد که نرخ فروش این محصول آیا رضایت کشاورزان را کسب خواهد کرد و یا آنها مثل سال‌های گذشته، باز در حسرت فروش ماحصل تلاش یک ساله خود به قیمت مناسب خواهند ماند.

سال گذشته کشاورزان سیب زمینی‌کار اردبیل نتوانستند محصول خود را به قیمت خوب و عادلانه بفروشند و بخش زیادی از مبلغ فروش به جیب دلالان رفت و برخی از مردم هم که گلایه جدی در خصوص افزایش قیمت سیب زمینی داشتند، به این تصور رسیدند که جیب سیب زمینی‌کاران پر شده و همه قیمت این محصول عاید آنها شده است.

وضعیت تولید محصول در قطب تولید سیب زمینی ایران

استان اردبیل مهم‌ترین قطب تولید سیب‌زمینی کشور به شمار می‌رود و هر ساله ۱۹ تا ۲۱ هزار هکتار از اراضی زراعی در چهار شهرستان اردبیل، نیر، نمین و سرعین به زیر کشت این محصول می‌رود.

همه ساله کاشت محصول از اول بهار شروع شده تا نیمه بهار به طول می‌انجامد و برداشت محصول سیب زمینی در استان اردبیل نیز بسته به زمان کاشت، از نیمه تابستان آغاز شده و تا اوایل پاییز ادامه می‌یابد.

نیاز سالانه استان اردبیل به سیب زمینی حدود ۲۰۰ هزار تن برای مصارف خوراکی، تامین بذر و تامین نیاز صنایع تبدیلی است و مازاد بر آن به استان‌های دیگر و نیز به کشورهای دیگر از جمله جمهوری آذربایجان و روسیه صادر می‌شود.

سال گذشته بیش از ۸۵۰ هزار تن سیب زمینی در استان اردبیل تولید شد و با کسر مصرف، حدود ۶۵۰ هزار تن مازاد بر نیاز استان به مناطق دیگر کشور و به خارج صادر شد ولی به علت نبود سردخانه و انبارهای فنی و استاندارد و خرید توسط دلالان موجب شد که عایدی کشاورزان در افزایش قیمت این محصول بسیار ناچیز باشد.

سیب زمینی تولید شده در استان اردبیل از لحاظ کیفیت، درصد ماده خشک، وجود کمترین میزان باقی مانده سموم و کود در جایگاه برتر کشور قرار دارد و جزو محصول پاک به شمار می‌رود و از نظر کیفیت و کمیت نیز قابل رقابت با سیب زمینی تولیدی کشورهای اروپایی است.

آغاز فصل برداشت و چشم امید سیب زمینی کاران به بازار امسال

فصل برداشت محصول سیب زمینی در اردییل این روزها در حالی آغاز شده است که با توجه به کاهش قیمت سیب زمینی در بازار، کشاورزان و تولید کنندگان این محصول نگران وضعیت بازار طی ایام پیش رو شده‌اند و بیم آن را دارند که نتوانند محصول خود را حتی به قیمت کنونی هم بفروشند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل با اشاره به کشت محصول سیب زمینی در ۱۸ هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی زراعی دشت اردبیل گفت: امسال حدود یک هزار و ۲۰۰ هکتار کمتر از سال گذشته سیب زمینی در این استان کشت شده ولی با توجه به شرایط مدیریت مزرعه، نبود آفات و امراض، میزان تولید به اندازه سال گذشته خواهد بود.

غفور آقایی افزود: بر اساس پیش‌بینی اولیه، به علت مساعد بودن شرایط آب و هوایی و رعایت شرایط تولید و نیز نبود آفات و بیماری‌های جدی، میزان تولید سیب زمینی در سال جاری در استان اردبیل به ۸۵۰ هزار تن خواهد رسید.

وی با اشاره به آغاز مرحله برداشت اولیه محصول در روزهای اخیر و شروع روند برداشت انبوه سیب زمینی در اردبیل تا دو هفته آینده بیان کرد: امیدواریم بازار این محصول طوری متعادل شود که هم رضایت مردم و هم رضایت تولیدکننده را به دنبال داشته باشد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل علت اصلی کاهش قیمت سیب‌زمینی در روزهای اخیر را مداخله نابجای دلالان و کارخانه‌داران به عنوان مصرف کنندگان عمده محصول برداشت شده ذکر و اضافه کرد: با توجه به کشش بازار، قیمت این محصول در روزهای آینده افزایش خواهد یافت.

وی همچنین گفت: صادرات سیب زمینی از ایران در شرایط کنونی محدودیتی ندارد و در روزهای اخیر چندین محموله به مقصد بازارهای خارجی صادر شده و همین روز موجب تعدیل قیمت داخلی این محصول طی روزهای آینده خواهد شد.

آقایی، مصرف سرانه سیب زمینی در کشور را حدود ۴۶ کیلوگرم در سال اعلام کرد و افزود: میزان تولید استان اردبیل فراتر از نیاز است و این استان سهم مهم و حدود ۲۰ درصدی در تولید قریب پنج میلیون تنی سیب زمینی ایران دارد.

وی با بیان این که بیش از ۹۰ درصد مزارع سیب زمینی استان اردبیل به شیوه نوین و با استفاده از سامانه آبیاری نوار تیپ کشت می‌شود، اظهار کرد: به علت استفاده از آبیاری به روش نوار تیپ و روش کاشت متفاوت با عرف منطقه به شیوه سه ردیف با دو نوار تیپ و نیز جلوگیری از اتلاف زمین، بالاترین میزان برداشت محصول سیب زمینی با ۷۰ تن در روستای خلیفه‌لو اردبیل به ثبت رسیده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل بیان کرد: همه ساله ۹۰ درصد محصول سیب زمینی کشت شده در این استان را رقم آگریا، پنج درصد رقم جِلی و مابقی را ارقام متفرقه فونتانه، بامبا، اسپیریت، نیلوا، کایزر، امرفونا و ساتینا تشکیل می‌دهد.

وی میانگین تولید سیب زمینی در مزارع استان اردبیل را بسته به شرایط آب و هوایی و کیفیت خاک مزارع بین ۴۰ تا ۴۵ تن اعلام کرد و گفت: در سال‌های گذشته میانگین تولید ۲۵ تا ۳۰ تن بود ولی اکنون به علت تغییر روش کاشت و آبیاری، به بیش از ۴۰ تن رسیده است.

کشاورز سیب زمینی کار اردبیلی: نگران افت قیمت محصول هستیم

احمد کریم زاده یکی از سیب زمینی کاران عمده شهرستان اردبیل به خبرنگار ایرنا گفت: قیمت کنونی فروش سیب زمینی رضایت بخش نیست و ما نگران افت قیمت محصول در روزهای آینده هستیم.

وی افزود: قیمت هر کیلوگرم سیب زمینی در روزهای اخیر به حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ هزار ریال تنزل کرده و به علت عرضه انبوه سیب زمینی کشت شده در سایر مناطق کشور به بازار، محصول تولیدی ما نیز دیگر خریداری ندارد.

این کشاورز سیب زمینی کار اردبیلی، افزایش هزینه تولید، کاهش حاشیه سود و نبود بازار را سه دغدغه مهم سیب زمینی کاران عنوان کرد و ادامه داد: اکنون که ما محصولی بسیار مرغوب‌تر از سال گذشته تولید کرده‌ایم، نگران این هستیم که آیا خریداری به سراغ ما خواهد آمد یا باز محصول روی دست ما خواهد ماند؟

وی که از تولید کنندگان عمده سیب زمینی اردبیل به شمار می رود، اظهار کرد: هر کیلوگرم سیب زمینی ۱۵۰ هزار ریال هزینه تولید دارد و علاوه بر این اگر بخواهیم محصول خود را در سردخانه نگه داریم، ۳۰ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم هزینه به دنبال دارد که با این شرایط بازار، ما عملا متضرر می شوم.

کریم زاده اضافه کرد: وقتی هر کیلوگرم بذر سیب زمینی را در فصل کاشت به قیمت ۵۰۰ هزار ریال خریداری کرده و کشت کردم، انتظار این را داشتم که حداقل به نصف قیمت بذر، محصول تولیدی را بفروشم ولی شرایط کنونی بازار واقعا ناامید کننده است.

صنایع تبدیلی و سردخانه، نیاز اصلی تولیدکنندگان سیب زمینی استان اردبیل

بر اساس اعلام کارشناسان، نیمی از محصول سیب زمینی تولیدی استان اردبیل از طریق صادرات، فروش در بازار داخلی، مصرف توسط اهالی استان، استفاده به عنوان بذر و تحویل به کارخانه‌های چیپس و صنایع جانبی در فصل پاییز و زمستان به فروش می‌رسد ولی نیمی از محصول که بالغ بر ۴۰۰ هزار تن است، در انبار و سردخانه نگهداری شده و به تدریج از طریق صادرات، عرضه در بازارهای داخلی و تحویل به صنایع جانبی به فروش می‌رسد.

برای نگهداشت صدها هزار تن محصول سیب زمینی مازاد استان اردبیل مشکل جدی وجود دارد به طوری که تنها ۱۳۶ هزار تن ظرفیت سردخانه و حدود همین میزان انبار مناسب وجود دارد.

میزان مصرف صنایع تبدیلی سیب زمینی استان اردبیل حدود ۲۰۰ هزار تن اعلام شده ولی شواهد نشان می‌دهد که این رقم کمتر است و صنایع موجود در استان این میزان نیاز ندارند و کارخانه های فرآوری سیب زمینی بیشتر در خارج از این استان قرار دارند و فعالیت و دلالی برخی آنها، از جمله علل نابسامانی بازار سیب زمینی به شمار می‌رود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل اعلام کرد: برای نگهداری سیب زمینی استان، مجوز ساخت چند واحد سردخانه به ظرفیت ۳۵۰ هزار تن در استان اردبیل صادر شده که با بهره‌برداری از آنها در چند سال آینده، مشکل انبار و نگهداری سیب زمینی در این استان حل خواهد شد.

غفور آقایی اظهار کرد: مجموع ظرفیت ۱۳۰ هزار تنی سردخانه‌های استان اردبیل جوابگوی نگهداری مازاد تولید استان نیست و بر همین اساس کشاورزان سیب زمینی کار استان اردبیل همواره در نگهداری و فروش محصول خود به خصوص در فصل پاییز و زمستان با مشکل جدی مواجه هستند.

وی، سیب زمینی را محصولی آسیب‌پذیر در برابر عوامل محیطی عنوان کرد و گفت: این محصول باید به شکل تازه‌خوری تولید و روانه بازار شود ولی کشاورزان محصول تولیدی را در انبارها و سردخانه‌ها نگهداری می‌کنند تا به قیمت بالاتری بفروشند.

صادرات سیب‌زمینی؛ مشکلات و راهکارها

صادرات در سال‌های گذشته همیشه حلال مشکلات سیب زمینی کاران اردبیلی بوده و هر زمان درهای کشورهای همسایه به روی واردات سیب زمینی تولیدی اردبیل باز بوده، وضع اقتصادی کشاورزان این استان نیز رو به راه شده است.

در سال‌های اخیر عوامل متعددی از جمله شیوع کرونا و مشکلات ناشی از تحریم و انتقال ارز صادراتی، موجب کاهش چشمگیر صادرات سیب زمینی استان اردبیل شد و در نتیجه به علت نبود کشش بازار داخلی برای انبوه محصول تولیدی، قیمت سیب زمینی با کاهش شدید رو به رو شده و در نهایت به ضرر و زیان کشاورزان تمام شد.

همه ساله بخش زیادی از محصول سیب زمینی استان اردبیل به کشورهای دیگر از جمله جمهوری آذربایجان، روسیه، عراق، گرجستان و حتی ترکمنستان صادر می‌شود.

سال گذشته تنها ۷۲ هزار تن از محصول سیب زمینی تولید شده در استان اردبیل به خارج از کشور صادر شد که کمتر از حد انتظار بود.

وجود مسائل و مشکلات در حوزه صادرات این محصول به خصوص نبود برنامه هدفمند و سیاست‌گذاری درست صادراتی از سوی متولی بازار و تولید این محصول، در کنار نبود تلاش برای یافتن بازارهای جدید صادراتی و نیز کم‌توجهی به تولید محصولات جانبی از سیب زمینی از جمله علل کاهش رغبت برای صادرات این محصول است.

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل، صادرکنندگان سیب زمینی با مانع جدی تعهد ارزی مواجه هستند و علاوه بر پیمان‌سپاری صادرکنندگان، به علت ابطال کارت بازرگانی تعدادی از صادرکنندگان عمده این محصول در استان اردبیل، چرخه صادرات این محصول دچار اختلال جدی شده است.

رفع مسدودی کارت‌های بازرگانی صادرکنندگان سیب زمینی و انطباق قوانین تعهد ارزی با شرایط محصول فسادپذیری مثل سیب زمینی ضروری به نظر می‌رسد و برای حل این مشکل، وزارت امور خارجه، وزارت صنعت معدن و تجارت و وزارت کشاورزی باید اقدام مشترک انجام دهند تا صادرات سیب زمینی به خاطر مشکلات در انتقال ارز حاصل از فروش محصول و اجرای تعهد ارزی صادرکننده، دامن تولید کننده محصول سیب زمینی را نگیرد.

مشکلات سیب‌زمینی کاران اردبیلی؛ از تامین کود و بذر تا افزایش هزینه تولید

همزمان با افزایش قیمت محصول سیب زمینی در بازار مصرف، امسال هزینه تامین بذر و هزینه کاشت محصول نیز افزایش یافته به طوری که بر اساس برآورد کارشناسان، امسال هزینه نهایی تولید هر کیلوگرم سیب زمینی در کشور بالاتر از ۱۵۰ هزار ریال بوده است.

افزایش هزینه کارگر در مراحل کاشت، داشت و برداشت، هزینه آبیاری، هزینه تامین کود و سم، هزینه انبارداری و حمل و نقل محصول، شرایط را به زیان تولیدکننده سیب زمینی رقم زده و با این وضعیت، سیب زمینی‌کاران اردبیل نگران هستند که شاید نتوانند محصول خود را به قیمتی بفروشند که تامین کننده هزینه و یک سال زحمات آنها باشد.

گردش مالی سیب زمینی در اردبیل و پیش‌بینی امسال

به گفته کارشناسان، سیب زمینی محصول پرمصرف و استراتژیک بوده و با توجه به اشتغال تعداد زیادی از کشاورزان کشور به کاشت و داشت آن، ضرورت مدیریت بازار و در مواقع نیاز حمایت از تولیدکنندگان اجتناب‌ناپذیر است و دولت باید در این زمینه برنامه سالانه و پیش‌بینی شده‌ای داشته باشد.

با تداوم ضرر و زیان سیب زمینی‌کاران اردبیلی در سال گذشته، برخی مسئولان و نمایندگان پیگیر موضوع تنظیم بازار این محصول تولیدی در استان بودند ولی به نظر می‌رسد که این پیگیری ها چندان اثر بخش نبوده است.

بر اساس برآورد کارشناسان، با احتساب قیمت ۲۰۰ هزار ریال برای هر کیلوگرم برای محصول سیب زمینی در وضعیت کنونی بازار، تولید محصول سیب زمینی می‌تواند بالغ بر ۱۶۰ هزار میلیارد ریال در اقتصاد استان اردبیل نقش ایفا کند که رقم بزرگی برای چنین استانی به شمار می‌رود.

هر چند که بر اساس برآوردها، حدود نیمی از این رقم برای تولید محصول صرف می شود، ولی اگر شرایط تولید و تنظیم بازار این محصول به شکل معقولی انجام شود، امسال لبخند رضایت به چهره حدود چهار هزار کشاورزان سیب زمینی‌کار استان اردبیل باز خواهد گشت.

به گزارش ایرنا، بر اساس برآوردها، چهار هزار کشاورز سیب زمینی‌کار در استان اردبیل مشغول تولید هستند ولی ۹۶ درصد محصول آنها به علت نبود انبار فنی و سردخانه کافی به صورت خام و بدون فرآوری وارد بازار می‌شود و لازم است که در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی اقدامی اساسی شود.

نیاز استان اردبیل به سیب زمینی حدود ۱۸۴ تا ۲۰۰ هزار تن است و مازاد محصول به استان‌های دیگر و نیز به کشورهای دیگر از جمله جمهوری آذربایجان و روسیه صادر می‌شود.

استان اردبیل با تولید حدود ۸۰۰ تا ۸۵۰ هزار تن سیب زمینی معادل ۲۰ درصد تولید این محصول ایران، مهم‌ترین قطب تولید سیب زمینی در کشور محسوب می‌شود.

سیب زمینی تولید شده در این استان از لحاظ کیفیت، درصد ماده خشک، وجود کمترین میزان باقی مانده سموم و کود در جایگاه برتر کشور قرار دارد و سیب زمینی اردبیل جزو محصول پاک به شمار می‌رود و از نظر کیفیت و کمیت قابل رقابت با سیب زمینی تولیدی کشورهای اروپایی است.