ایرج صغیری به شور فرهنگ سرزمینش جان می‌داد

به گزارش  روابط عمومی جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی، سیاوش ستاری در پیامی به مناسبت درگذشت ایرج صغیری، پدر تئاتر بوشهر نوشت: «ای چرخ فلک خرابی از کینه اوست/ بیدادگری شیوه دیرینه توست

ای خاک اگر سینه تو بشکافند/ بس گوه قیمتی که در سینه توست

بوشهر زادگاه عاشقان فرهنگ و هنر است، فرهیختگانی که در مکتب دل، هنر را پیشانی راه می‌کنند و به شور فرهنگ سرزمین خویش جان می‌دهند اندیشه و روح را.

استاد ایرج صغیری یکی از همین شوریدگان بود، استادی که منش و معرفت هنرمندی را می‌آموخت و به دانش و پژوهش و آثارش هنرهای آیینی و نمایش‌های ایرانی معرفی می‌کرد، «قلندر خونه» یکی از همین آثار است که خود آغازی بود بر شناخت بیشتر تئاتر بوشهر.

زنده یاد ایرج صغیری؛ پدر تئاتر بوشهر، بزرگ مردی که سوگ سفرش خانواده بزرگ نمایش‌های آیینی و سنتی را متأثر نمود، فقدانی که جبرانش به این زودی‌ها میسر نیست. باشد تا راه و اندیشه ایشان چراغ راه باشد.»

ایرج صغیری متولد اول آذر ۱۳۲۵ در بوشهر، کوی شکری، بازیگر، کارگردان، نمایشنامه‌نویس و داستان‌نویس ایرانی‌ است که به همت تلاش‌های وی در عرصه تئاتر برخی او را پدر تئاتر استان می‌دانند.

صغیری محبوبیت خود در کشور را با بازی در نقش ابوذر در تئاتری که با همکاری داریوش ارجمند و نظارت علی شریعتی در دانشگاه فردوسی و حسینیه ارشاد اجرا شد به نمایش گذاشت.

اغلب او را با نام «قلندرخونه» بعنوان یکی از آثار ماندگار تئاتر ایران می‌شناسند.

قلندرخونه نمایشی است به نویسندگی و کارگردانی این هنرمند برجسته که در سال ۱۳۵۴ نخست در جشن هنر شیراز و سپس با دعوت به ۱۷ فستیوال بین‌المللی در سراسر جهان مواجه شد و در مهرماه ۱۳۵۴ در سالن اصلی تئاتر شهر تهران و در آبان ماه همان سال در سالن ۲۵ شهریور تماشاخانه سنگلج روی صحنه رفت.

این نمایش به عنوان برترین نمایش سال ۱۳۵۴ انتخاب و معرفی شد. از آثار زنده یاد صغیری به عنوان اثر شایسته تقدیر بیستمین دوره جایزه کتاب فصل شناخته شد

از آثار نمایشی وی به کارگردانی فیلم سفر غریب (۱۳۶۵)، نمایش قلندرخونه، نمایش محپلنگ، نمایش سرباز، نمایش شب شولای عبدالرحمان می‌توان اشاره کرد.

همچنین وی نویسنده کتاب و نمایشنامه های قلندرخونه، خالو نکیسا، بنات النعش و یوزپلنگ، ۱۳۶۹، خلخال شوم، ۱۳۸۲ نیز می‌باشد.

نمایش «قلندرخونه» که در سال ۱۴۰۴ به ثبت ملی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس رسید، نمونه‌ای از تلاش‌های او برای ماندگار کردن آیین‌های بومی در قالب هنر تئاتر است.

همچنین نمایش «ابوذر» از دیگر آثار شاخص اوست که بارها در داخل و خارج از کشور اجرا شد و مورد توجه جامعه هنری و علاقه‌مندان به تئاتر قرار گرفت.

صغیری در طول بیش از پنج دهه فعالیت هنری خود، علاوه بر تئاتر، در عرصه داستان‌نویسی و نقد ادبی نیز فعال بود و آثار متعددی از خود به جای گذاشت.

او با ترکیب هنر نمایشی با آیین‌های مذهبی و محلی نظیر سینه‌زنی و دمام‌نوازی، سبکی منحصربه‌فرد و نوآورانه در تئاتر ایران خلق کرد که بسیاری از پژوهشگران آن را «مکتب بوشهر» در تئاتر آیینی می‌دانند.

این هنرمند فقید به دلیل نقش برجسته‌اش در احیای سنت‌ها و آیین‌های جنوب ایران، در میان همکاران و شاگردان خود به «پدر تئاتر آیینی ایران» شهرت یافت.

آثار او نه تنها برای بوشهر و جنوب کشور، بلکه برای تمام ایران منبعی الهام‌بخش بود و بسیاری از هنرمندان جوان از سبک و نگاه او در کارهای خود بهره بردند.