فاطمه زرگر در گفت‌وگو با ایرنا با برشمردن علائم تروما اظهار داشت: اختلال پس از سانحه چهار دسته علامت دارد. نخست این که افرادی که مبتلا به شرایط تروماتیک یا شرایط استرس‌زای شدید می‌شوند، ممکن است این حادثه را مدام با اشکال مختلف تجربه کنند. ممکن است خاطرات آن اتفاق در ذهن‌شان زنده شود یا اصطلاحی که به آن «فلش بک» می‌گویند که در خاطرات جانبازان در فیلم‌ها دیده‌ایم که ناگهان پناه می‌گیرد چون احساس می‌کند این صدای بلند، صدای ترکش است یا فرد تصویری را می‌بیند که انگار آن اتفاق وحشت‌بار دوباره پیش چشمش به نمایش درمی‌آید. در این تجربه دوباره فرد ممکن است که کابوس‌ها یا خواب‌هایی را ببیند که در واقع موضوعاتی مرتبط با آن حادثه آسیب‌زا دارد مثلا خواب‌های جنگ یا آتش‌سوزی را ببیند.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، بیان کرد: بچه‌ها در مورد این علامت تجربه مجدد شرایط پیچیده‌‎تری دارند، در میان بچه‌ها ممکن است ما بازی‌هایی تکراری را ببینیم که محتوای آن آسیب را به نمایش می‌گذارند. مثلا ممکن است ببینیم بچه‌ها مدام هواپیماها را به یکدیگر می‌زنند یا به سطحی یا دیواره‌ای می‌کوبند یا در بازی‌هایشان تصاویر جنگ را به نمایش درمی‌آورند.

این استاد دانشگاه اصفهان ادامه داد: برای بچه‌ها خواب‌هایی که نشانه تجربه مجدد اتفاقات وحشت‌آور است، ممکن است به شکل کابوس‌هایی باشد که بچه از خواب می‌پرد و نمی‌تواند توضیح بدهد که چه خوابی دیده است. حتی اگر بتواند توضیح بدهد هم ممکن است محتوای خواب بچه‌ها به آن حادثه خیلی مرتبط نباشد و چیزی متفاوت بگویند ولی بیشتر اوقات ما می‌بینیم که در میان بچه‌ها نیز این اتفاق می‌افتد این دسته اول علائم در اختلال استرس پس از سانحه یا همان پی تی اس دی است.

نویسنده کتاب «زمینه های آسیب شناسی روانی عوامل خطر ساز در گستره زندگی»، گفت: دسته دوم مواقعی است که فرد اجتناب کردن را آغاز می‌کند. اجتناب از حرف زدن، اجتناب از شنیدن در مورد ماجراهای مرتبط با آن اتفاق و هر نشانه‌ای که فرد را به یاد آن اتفاق می اندازد. از سوی دیگر افراد وقتی مبتلا به پی تی اس دی می‌شوند ممکن است تغییرات منفی در تفکر و خلق و خوی خود پیدا کنند، ممکن است فرد از چیزی لذت نبرد.

وی تصریح کرد: افراد در این حالت گزارش می‌کنند که در جمع هستند ولی لذت نمی‌برند، کارهایی که قبلا دوست داشتم را دیگر دلم نمی‌خواهد انجام بدهم یا یک اتفاق خیلی خیلی مهم که می‌افتد این است که تغییرات تفکری در ما رخ می‌دهد. مثلاً ما احساس می‌کنیم که از بعد این حادثه، دنیا جای خطرناک‌تری است و هر لحظه ممکن است اتفاقی بیفتد که برای من قابل پیش‌بینی نیست یا ممکن است افراد احساس کنند که در شکل‌گیری حادثه مقصر بودند و می‌توانستند کارهای دیگه انجام دهند یا نگاه شان نسبت به اعتمادی که به آدم‌های دیگر دارند خدشه‌دار شود.

زرگر مسئله انسانی را در ایجاد استرس حادثه مهم دانست و ادامه داد: گفته می‌شود پردازش روانی اتفاقاتی که انسان‎‌ها رقم می‌زنند مثل جنگ، گروگان‌گیری، دزدی، سرقت و… چون با یک عامل انسانی مواجه هستیم برای افراد سخت‌تر از شرایطی مثل سیل و زلزله و دیگر بلایای طبیعی است. یک دلیل مهم آن این است که در بلایای طبیعی عاملیت انسانی وجود ندارد ولی اینجا نگاه ما نسبت به اینکه آدم‌ها قابل اعتمادند عوض می‌شود. در شرایط فعلی وقتی ما احساس می کنیم که در امنیت هستیم و ناگهان صبح بیدار شدیم و دیدیم که این اتفاق افتاده، احساس امنیت ما به شدت خدشه‌دار می‌شود چون عامل انسانی در آن شدت زیادی دارد.

این استاد دانشگاه گفت: نهایتاً دسته چهارم علائمی که توی پی تی اس دی وجود دارد این است که افراد در واقع حالت آماده‌باش پیدا می‌کنند و ممکن است که حالت های دیگری مثل اینکه خواب‌شان به هم بریزد اضطراب پیدا کنند، هر صدایی را شبیه صدای ادوات جنگی بشوند. یا هر وسیله‌ای را که مرتبط با آن حادثه تروماتیک و آسیب‌زا بوده بتواند آن‌ها را دستپاچه کند یا در افراد حساسیت بیش از حد ایجاد کند.

وی اضافه کرد: خوشبختانه همه علائم پی تی اس دی برای همه اتفاق نمی‌افتد، یعنی بسته به سابقه رشدی ما بسته به شرایط حمایتی ما، بسته به سن ما، به ویژه سن عامل بسیار مهمی است و گفته می‌شود سن پایین و سن بالا، یعنی خردسالی و کهنسالی، سن خطر هستند. برای اینکه تروما بیشتر اتفاق می‌افتد، به دلیل اینکه بچه‌ها، رشد شناختی کمتری دارند و کهن‌سالان هم در واقع حس‌های مرتبط با استقلال و توانمندی‌شان کاهش پیدا کرده ممکن است که شایع‌تر باشد.

این نویسنده اظهار داشت: اما به هر حال افراد زیادی در شرایط استرس‌زا ممکن است که علائم تروما را نشان ندهند و اصلا درصد اندکی به دلایل مختلف این علائم را ممکن است نشان دهند و اتفاقی که می‌افتد این است که پی تی اس دی می‌تواند بعد از آن حادثه بلافاصله علائمش اتفاق بیفتد و می‌تواند حتی سال‌ها بعد اتفاق بی‌افتد. یعنی به دلایل مختلفی، حتی حادثه دیگری، علائمی که من زمانی دور مثلا ۵ سال پیش تجربه کردم را دوباره زنده کند. از دوستان و آشنایانی که جنگ ایران و عراق را حتی در سنین کم تجربه کرده بودند بسیار شنیدم واکنش‌هایشان افراطی‌تر بود و انگار بالا آمده بود. حتی بعضی‌ها گزارش می‌کردند که ما در بین در این فاصله ۴۰ ساله گاهی خواب‌های مرتبط با جنگ را می‌دیدیم و همیشه از خودمان می‌پرسیدیم چرا این خواب را می‌بینیم؟ نمی‌گویم آن‌ها دچار پی تی اس دی شده بودند ولی به هر حال خاطره‌ آن‌ها از اتفاقی که برای ما استرس‌زاست ممکن که در روان ما بماند.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می توانیم به آرام شدن جامعه کمک کنیم، اظهار داشت: نخست باید آدم‌های دوروبرمان و دوستان‌مان را در نظر بگیریم، تا برسیم به یک جامعه بزرگ‌تر مثل کشورمان. ما می‌توانیم سهم‌ متفاوتی در این زمینه داشته باشیم. اگر شبکه‌های مجازی را دیده باشید افراد در مورد چیزی به‌نام «بردن در جنگ» صحبت می‌کردند و می‌گفتند کسی برنده شده که در این مدت حال او را پرسیده‌اند. بعضی‌ها با این احساس مواجه شده بودند که دوست داشتند کسی به آن‌ها زنگ بزند و حال‌شان را بپرسد؛ یا خودشان به دیگران زنگ بزنند و سراغی بگیرند. در واقع، انگار ما این حس را داشتیم که وقتی کسی سراغ‌ ما را می‌گیرد یا ما به کسی پیام می‌دهیم، نشان می‌دهد که تنها نیستیم.

این استاد روانشناسی ادامه داد: واقعیت این است که حس تنهایی، یک احساس اصیل در انسان‌هاست؛ هم باید باشد، هم می‌تواند آزاردهنده باشد. اینکه ما احساس کنیم «دیگری» وجود دارد، حالا این دیگری ممکن است دوستان‌مان باشند، خانواده‌مان یا حتی آدم‌هایی که گذرا می‌بینیم و حال یکدیگر را می‌پرسیم، در این اوضاع‌واحوال، اهمیت زیادی دارد. یا حتی وقتی گذری می‌نشینیم و گوش می‌کنیم که نگرانی طرف مقابل چیست.

زرگر افزود: شاید یکی از وظایف‌مان در چنین شرایطی این باشد که زیاد وارد تحلیل‌های عمیق سیاسی نشویم که دیگران را هم نگران کنیم. گاهی وقت‌ها، این تحلیل‌ها، در واقع نگرانی‌های شخصی خودمان هستند، اما وقتی گوش شنوایی پیدا می‌کنیم، آن را بیان می‌کنیم. این شاید برای خودمان آرامش بیاورد، اما می‌تواند طرف مقابل را هم به‌شدت مضطرب کند. از طرف دیگر، شاید این اتفاق اخیر، به هر حال در بستر اینکه آدم‌ها، با دیدگاه‌های متفاوت، در جامعه روی یک موضوع به توافق رسیده‌اند، نشان داده که ما یک عِرق وطنی داریم و می‌خواهیم آن را به هر طریقی احساس کنیم. این خود می‌تواند میزان تنهایی فرد را در یک جامعه بزرگ‌تر کاهش دهد. اینکه یک «هسته مرکزی» وجود دارد که ما حول محور آن دست کم بر سر یک چیز توافق داریم و سعی می‌کنیم به خاطر این محور اتحاد برقرار کنیم، مهم است.

این نویسنده بیان داشت: یکی از تغییرات فکری مهمی که در این شرایط اتفاق افتاد، همین نگاه بود: اینکه انگار جامعه می‌تواند با دیدگاه‌های متفاوت، کنار هم بماند و فکر می‌کنم این نیازمند آن است که ما هم در سطح فردی، ارتباط‌مان را با جمع‌های کوچک‌تر حفظ کنیم، و هم در سطح کلان، این انسجام در ساختار سیاسی و اجتماعی کشور تقویت شود و به آن بال و پر بدهیم. گروه‌های مختلف با دیدگاه‌های گوناگون باید بتوانند از نظر فکری در جامعه بقا داشته باشند.

وی اضافه کرد: در شرایط فعلی، پیگیری مداوم اخبار جنگ، خودش هم می‌تواند استرس افراد را بالا نگه دارد، چه در فضای خانواده، چه در سطح فردی. کمی کاهش دادن پیگیری اخبار مربوط به جنگ، در دوره‌آ پس از آن، می‌تواند کمک‌کننده باشد. واقعیت این است که دریافت این اخبار، به‌نوعی پاداش‌دهنده است؛ یعنی باعث افزایش دوپامین در بدن می‌شود و ما از آن لذت می‌بریم. برای همین است که ممکن است ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام بچرخیم. بنابراین، یکی دیگر از توصیه‌ها این است که میزان دریافت اخبار را از مبادی مختلف، کمی کاهش دهیم تا استرس‌ها چه در سطح فردی و چه خانوادگی، کمتر شود.

فاطمه زرگر مولف، مترجم و تدوینگر آثاری چون، «اختلال فشار روانی پس از سانحه»، «مقدمه‌ای بر نسل سوم درمان‌های شناختی- رفتاری»، «زمینه های آسیب شناسی روانی عوامل خطر ساز در گستره زندگی»، «درمان اختلال پانیک و گذرهراسی»، « اختلال شخصیت وابسته»، « اختلال دوقطبی»، «هویت و معنویت: مروری بر نظریه های روانشناختی با تاکید بر هویت معنوی» و… بوده و با ناشرانی چون ارجمند، دانژه، قطره، نیوند، نهال فریدن و… همکاری داشته است.

کریم‌الله محبوبی اُناری  مجموع مبلغ محکومیت زندانیان آزاد شده را بیش از ۲ هزار میلیارد ریال عنوان کرد و افزود: ۷۳ نفر از این زندانیان جرایم غیرعمد و مالی با حمایت ستاد دیه از محل کمک‌های مردمی و ۱۵ نفر نیز با ارایه مشاوره‌های قضایی از زندان آزاد شده‌اند.

وی بیان کرد: ۷۲۰ میلیارد ریال از مبلغ مورد نیاز برای آزادی این زندانیان نیازمند و آبرومند از محل گذشت شاکیان، بیش از ۸۲۰ میلیارد ریال اعسار به تقسیط، افزون بر ۶۸ میلیارد ریال آورده مددجویان و بیش از ۲۰ میلیارد ریال از محل تسهیلات بانکی تامین شده است.

مدیر نمایندگی ستاد دیه استان اردبیل اضافه کرد: این ستاد همچنین بیش از ۵۰ میلیارد ریال از محل جمع‌آوری کمک‌های مردمی پرداخت کرده و افزون بر ۲۴ میلیارد ریال از ستاد دیه کشور به صورت بلاعوض برای آزادی زندانیان مورد اشاره جذب شده است.

وی به اهدای ۱۸۷ میلیارد و ۲۷۰ میلیون ریال کمک‌های مردمی در جریان جشن‌های گلریزان و پویش‌های مردمی برگزار شده از ابتدای سال جاری تا کنون هم اشاره و پیش‌بینی کرد که امسال، ستاد دیه استان اردبیل در بحث جمع‌آوری کمک‌های مردمی و آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد و مالی عملکرد بهتری نسبت به سال گذشته داشته باشد.

محبوبی اُناری اظهار کرد: عملکرد سال گذشته ستاد دیه در استان اردببل از زمان تاسیس در ۱۳۸۱ بی‌سابقه بوده و تا پیش از آن چنین آماری از نظر میزان جمع‌آوری کمک‌ها، تعداد زندانیان آزاد شده و برنامه مورد نظر ثبت نشده بود، به طوری که با برگزاری جشن‌های گلریزان و پویش‌های مختلف، افزون بر ۱۷۵ میلیارد و ۴۳۰ میلیون ریال کمک‌های نقدی مردمی جمع‌آوری و زمینه آزادی ۴۲۱ نفر شامل ۸۰ زندانی با مشاوره و ۳۴۱ زندانی با کمک‌های مالی فراهم شد.

وی مجموع مبلغ محکومیت زندانیان آزاد شده استان اردبیل در سال گذشته را ۹ هزار و ۴۵۰ میلیارد ریال عنوان کرد و ادامه داد: خوشبختانه فرهنگ گذشت در استان جا افتاده است و از همین رو بیش از ۲ هزار و ۳۵۰ میلیارد ریال از مبلغ مورد اشاره را همکاران و مددکاران و شورای حل اختلاف ستاد دیه با جلب رضایت شاکیان پرونده‌ها تامین کرده‌اند.

مدیر نمایندگی ستاد دیه استان اردبیل اضافه کرد: همچنین سه هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال هم با پذیرش مقامات قضایی در تمامی حوزه‌ها اعسار به تقسیط شده، حدود ۱۷۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی قرض الحسنه پرداخت شده، افزون بر ۱۳۰ میلیارد ریال از ستاد دیه کشور کمک بلاعوض جذب شده و ۲۰۵ میلیارد ریال نیز از محل کمک‌های مردمی به ستاد استان جذب شده و بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال هم آورده خود مددجویان و خانواده‌های آنها بوده است.

وی بیان کرد: ستاد دیه به عنوان یک موسسه خیریه غیرانتفاعی و غیرتجاری در سال ۱۳۶۹ تاسیس شده و یادگار امین مردم، شهید بزرگوار سیداسدالله لاجوردی بوده و مورد تایید و عنایت مقام معظم رهبری و قوای سه‌گانه است و به صورت هیات امنایی اداره می‌شود و ریاست آن در استان‌ها بر عهده رئیس‌کل دادگستری است.

محبوبی اُناری بیان کرد: فعالیت‌های ستاد مردمی دیه که از مصداق‌های خدمت به مردم و عبادت خدای متعال محسوب می‌شود، بر اساس چشم‌اندازی مشخص در چارچوب برنامه‌های عملیاتی پنج ساله است ولی درآمد دولتی ندارد و بر منابع مردمی (کمک‌های نیکوکاران نیک‌اندیش) متکی است و حق فعالیت‌های تجاری مشروح در ماده ۲ قانون تجارت را ندارد.

وی گفت: ستاد دیه پس از انجام تحقیق کامل، بی‌طرفانه و جامع، برای کمک به آزادی محکومان جرایم غیرعمد و مالی اقدام می‌کند و در واقع به زندانیان نیازمند آبرومند کمک می‌کند و مرتکبین جرایم عمدی را به طور کامل از حوزه شمول فعالیت خارج کرده است.

مدیر نمایندگی ستاد دیه استان اردبیل اظهار کرد: با آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد، سوای کمک به پیشگیری از بروز برخی آسیب‌های اجتماعی برای زندانی و خانواده او، کاهش پرونده‌های قضایی، کاهش هزینه‌های نگهداری زندانی، کاهش آمار افراد زیر پوشش نهادهای حمایتی، به تحکیم بنیان خانواده‌ها کمک می‌کند و همزمان با آزادی زندانی، حقوق شاکی و ذینفعان را هم پرداخت می‌کند.

وی افزود: بر همین اساس مردم در صورت تمایل برای مشارکت در این کار خداپسندانه می‌توانند کمک‌های نقدی خود را به شماره حساب جاری ۵۰۱۲۱۲۱۲۷۰ ستاد دیه اردبیل نزد بانک ملت با شماره کارت ۶۱۰۴۳۳۷۹۴۳۲۳۷۴۷۷ و یا شماره حساب جاری ۰۱۰۴۶۰۲۰۱۱۰۰۹ نزد بانک ملی با شماره کارت ۶۰۳۷۹۹۱۸۹۹۹۷۴۲۹۳ ستاد دیه استان اردبیل واریز کنند.

به گزارش روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان اردبیل، دکتر مهدی فیضی در آیین گرامیداشت روز جهانی مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام اظهار کرد: سلامت جامعه با سلامت دام به عنوان یکی از منابع اصلی تامین پروتئین دامی ارتباط مستقیم دارد و پروتئین دامی سالم، زیربنای امنیت غذایی و تغذیه جوامع انسانی محسوب می شود.

وی افزود: اگر خوراک سالم و باکیفیت از محصولات دام سنگین، سبک، طیور و آبزیان در دسترس باشد و منجر به تولید منابع غذایی سالم شود، نقش دامپزشکی در حوزه تامین امنیت غذایی و تضمین سلامت عمومی بهتر نمایان خواهد شد.

مدیرکل دامپزشکی استان اردبیل بیماری‌هایی نظیر تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، تب مالت، هاری، سیاه زخم و کیست هیداتیک را از مهمترین بیماری‌های مشترک و قابل انتقال بین دام و انسان عنوان کرد و هدف از نامگذاری روز جهانی مبارزه با بیماری‌های مشترک دام و انسان را آگاه‌سازی آحاد جامعه و گروه‌های شغلی در معرض خطر ابتلاء به این بیماری‌ها و حساس کردن مسئولان و مقامات ارشد استان جهت افزایش هماهنگی‌ها و همکاری‌های بین بخشی برای کنترل هر چه بهتر بیماری‌ها ذکر کرد.

وی بیان کرد: تامین اعتبارات لازم، آموزش، اطلاع رسانی و آگاهی دهی به مردم، حمایت از گروه‌های داوطلب، یاوران بهداشتی و سفیران سلامت در زمینه‌های بهداشتی و پیشگیری، افزایش نظارت عالی در تمام سطوح جامعه و ارتقای تعامل و همکاری‌های بین بخشی از مهمترین راه‌های مهار و کنترل بیماری مشترک بین انسان و دام است.

دکتر فیضی با اشاره به وضعیت بیماری‌های مشترک و قابل انتقال بین انسان و دام به ویژه تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، تب مالت و هاری گفت: با تعامل و همکاری بین بخشی دامپزشکی و دستگاه‌های حوزه سلامت جامعه و دانشگاه علوم پزشکی اوضاع تحت کنترل بوده و اقدامات پیشگیرانه برای مهار، توقف و به حداقل رساندن این بیماری‌ها در حال انجام است.

وی از فعالیت سه کشتارگاه صنعتی و ۶ کشتارگاه سنتی دام و سه کشتارگاه صنعتی طیور در استان اردبیل خبر داد و افزود: کارشناسان ما امسال بیش از هفت هزار و ۵۱ مورد از مراکز تولید، توزیع و عرضه فراورده‌های خام دامی بازدید کرده‌اند.