، دکتر عفت ایرانی جم  در گفت و گو با خبرنگاران اظهار کرد: فرآیند اولین دوره جذب و پذیرش دانشجو در رشته‌های بهداشت مدارس در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اردبیل و کارشناسی پیوسته فوریت‌های پزشکی پیش‌بیمارستانی برای ترم بهمن ماه در موسسه آموزش سلامت مشگین‌شهر آغاز شده است.

وی گفت: با توجه به پیگیری‌های دانشگاه و اخذ مجوز از وزارتخانه، تاسیس هر دو رشته‌ در مقطع کارشناسی پیوسته در سال تحصیلی جدید نهایی شد.

وی اظهار کرد: ثبت‌نام اولین دوره دانشجویان این دو رشته همزمان با ثبت‌نام دانشجویان تازه وارد مهرماه امسال متعاقبا از طریق سایت دانشگاه اطلاع‌رسانی خواهد شد.

 سازمان سنجش آموزش کشور  با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: پیرو انتشار دفترچه‌های راهنمای انتخاب رشته برای رشته‌های با آزمون و همچنین دفترچه راهنمای ثبت‌نام و انتخاب رشته پذیرش صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی سراسری سال ۱۴۰۴ در تاریخ ۹ شهریورماه ۱۴۰۴، ضمن اعلام اصلاحات و رشته‌محل‌های جدید، به‌ویژه تغییرات اِعمالیِ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رشته‌محل‌های پزشکی و دندانپزشکی، مربوط به دفترچه‌های راهنمای فوق (ذیل این اطلاعیه)، به اطلاع متقاضیان مجاز به انتخاب رشته در آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ می‌رساند، به منظور فراهم کردن تسهیلات بیشتر برای آن‌دسته از متقاضیانی که تاکنون برای انتخاب رشته اقدام نکرده‌اند و یا مایل به ویرایش کدرشته‌محل‌های انتخابی خود هستند، ترتیبی اتخاذ شده است که بتوانند تا پایان روز سه‌شنبه، ۱۸ شهریورماه ۱۴۰۴ نسبت به انتخاب رشته و یا ویرایش آن اقدام کنند.

لذا متقاضیان باید در مهلت در نظر گرفته شده و پس از مطالعه دقیق دفترچه‌های راهنمای مذکور و مندرجات این اطلاعیه، به درگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش آموزش کشور مراجعه و نسبت به ثبت کدرشته‌محل‌های انتخابی خود اقدام کنند.

– آن دسته از متقاضیانی که قبلاً نسبت به انتخاب کدرشته‌محل‌های تحصیلی اقدام کرده‌اند نیز می‌توانند در صورت تمایل تا پایان روز سه‌شنبه، ۱۸ شهریورماه ۱۴۰۴، نسبت به مشاهده و ویرایش موارد قابل اصلاح و کدرشته‌محل‌های انتخابی خود اقدام کنند.

– همچنین متقاضیان ثبت‌نام و انتخاب رشته پذیرشِ صرفاً با سوابق تحصیلی سراسری سال ۱۴۰۴ می‌توانند با توجه به اصلاحات مندرج در همین اطلاعیه برای دفترچه راهنمای ثبت‌نام و انتخاب رشته پذیرش صرفاً با سوابق تحصیلی، تا پایان روز سه‌شنبه، ۱۸ شهریورماه ۱۴۰۴، نسبت به ثبت‌نام و انتخاب رشته و یا مشاهده و ویرایش موارد قابل اصلاح و کدرشته‌محل‌های انتخابی خود اقدام کنند.

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، چهارمین دوره جایزه ادبی شهید سیدعلی اندرزگو در سه بخش «روایت مستند و تاریخ شفاهی»، «داستان بلند و رمان بزرگسال» و «داستان کودک و رمان نوجوان» به‌زودی به کار خود پایان می‌دهد و منتخبان این دوره در اختتامیه معرفی خواهند شد. جایزه ادبی اندرزگو به عنوان فرصتی برای بازخوانی حقیقت و ایستادگی در برابر تحریف تاریخ معرفی می‌شود. جریان‌سازی تولید محتوا یکی از اولویت‌های این رویداد ادبی است.

به همین منظور در گفت‌وگویی با وجیهه سامانی نویسنده و داور ادوار مختلف جایزه ادبی شهید اندرزگو، راهی که این جایزه طی کرده و میزان تاثیرگذاری آن بر ادبیات مقاومت را بررسی کردیم.

فرم و محتوا هر دو به یک اندازه در خلق آثار ادبی مهم اند

به نظر شما، تولید روایت در حوزه ادبیات و تاریخ چه اهمیتی دارد و چگونه می‌تواند بر آگاهی و فرهنگ جامعه تاثیر بگذارد؟

این یک واقعیت است که هیچ چیز به اندازه هنر و ادبیات در ذهن و جان و اندیشه آدمی تاثیرگذار نیست و ادبیات، خصوصا داستان و رمان که مهم‌ترین بخش ادبیات خلاقه است، یکی از ابزارهای موثر بشر در قرن حاضر برای تاثیرگذاری روی جامعه، جریان‌سازی و حفظ و انتقال واقعیات تاریخی است.

کیفیت آثار ارسالی به جایزه ادبی شهید اندرزگو در دوره‌های مختلف چه تغییراتی داشته است و چه عواملی در این مساله موثر بوده‌اند؟

باتوجه به واکاوی این دهه و بررسی آثاری که از اوایل دهه ۹۰ تاکنون داشتیم و با یک نگاه جریان‌شناسانه متوجه می‌شویم آثار خوبی در حال خلق شدن است و این جریان دوباره زنده شده است. از نظر اولویت کمیت چندان مهم نیست و باید به کیفیت آثار توجه بیشتری داشت. تکنیک و فرم، عناصر مهمی‌ در خلق آثار هستند؛ اما متاسفانه در بسیاری کارهای جریان انقلاب به آن‌ها توجه کمتری می‌شود و عمده تمرکز بر مضمون و محتواست، نگاهی که اشتباه است. فرم و محتوا هر دو به یک اندازه در خلق آثار ادبی مهم اند. اکنون در نقطه‌ای هستیم که آثار این حوزه به لحاظ کمی و کیفی رو به جلو و رو به رشد و همین دلگرم کننده است.

معیارهای اصلی شما برای انتخاب آثار برگزیده در جایزه ادبی شهید اندرزگو چیست و چگونه این معیارها در فرآیند داوری اعمال می‌شوند؟

در سه دوره‌ای که به عنوان داور این رویداد ادبی حضور داشتم، نظر و نگاهم بر این بود آثاری را انتخاب کنم که هم به لحاظ فرم و تکنیک و هم به لحاظ مضمون و محتوا قوی و قابل اعتنا باشند. اگر اثری در هر کدام از این عناصر ضعف داشته باشد، نمی‌تواند مخاطب را با خود همراه کند. بهترین و خواندنی‌ترین وقایع و روایت‌ها هم اگر در فرم و ساختار ضعیف عرضه شود، مخاطب خود را از دست می‌دهد.

فرم و محتوا هر دو به یک اندازه در موفقیت یک اثر ادبی موثر و لازم است و نباید توجه به یکی، نویسنده را از دیگری غافل کند؛ اما در عین حال طرح و ایده تازه و جذاب و غیرکلیشه‌ای هم یکی دیگر از پارامترهایی بود که حین داوری آثار به آن ها توجه ویژه داشتیم.

وضعیت کنونی داستان انقلاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

قطعا تا رسیدن به خلق آثار شاخص و ماندگار ادبی راه زیادی پیش رو داریم اما مهم اینجاست که اکنون در آن مسیر قرار گرفته‌ایم. آثار تولیدی در این حوزه به لحاظ کمی و کیفی روند رو به رشدی را شاهد است و در آینده بهتر هم خواهد شد.

طی سه دوره برگزاری جایزه شهید اندرزگو که در خدمت این رویداد بودم، شاهد تنوع و گستردگی موضوعی در این حوزه بودم که می‌توان گفت به نوعی از کلیشه‌های مرسوم و تکراری با موضوع انقلاب فاصله گرفته‌ایم. نویسندگان هرکدام از دریچه‌ای جدید و خلاقانه به موضوع ورود پیدا کرده و هر کدام تکه‌ای از پازل این رویداد بزرگ را به تصویر کشیده‌اند.

مهم‌ترین تفاوت جایزه شهید اندرزگو با سایر جوایز ادبی، انتخاب نهایی آثار برتر است

درباره ظرافت‌های خاص نگارش داستان انقلاب توضیح دهید.

نکته اول این که باید امانتدار تاریخ بود، یعنی استفاده از عنصر خیال و تخیل در داستان، نباید باعث تحریف وقایع شود. پرداخت داستانی و خلاقانه باید بر بستری از وقایع تاریخی باشد.

استفاده از عنصر خیال در داستان، نباید باعث تحریف وقایع شود

دوم اینکه نباید از ظرفیت تکنیک و ساختار غافل بود. ضعف عمده کارها در این حوزه و حوزه‌های دینی و ارزشی، بی‌توجهی نویسندگان به قالب و تکنیک اثر است و فقط روی محتوا تمرکز می‌کنند.

سوم اینکه برای هر رویداد تاریخی باید به دنبال بهترین ژانری بود که می‌شود در آن اثری عرضه کرد. بعضی اتفاقات شاید در قالب مستندنگاری و به اصطلاح ناداستان‌ها و برعکس بعضی موضوعات در قالب داستان و رمان موفق‌تر و تأثیرگذارتر باشند و اینکه هر واقعه‌ای را در قالب داستان بیاوریم، کار درست و حرفه‌ای نیست. بعضی مواقع مستند روایت کردن یک رویداد تاریخی، اثربخشی بیشتری دارد و کمک بیشتری به ماندگاری آن می‌کند.

فرآیند داوری در جایزه ادبی شهید اندرزگو چه تفاوت‌هایی با سایر جوایز ادبی ایران، مانند جایزه جلال آل احمد و هفت اقلیم دارد؟

با توجه به تجربه داوری در اغلب جشنواره‌ها و رویدادهای ادبی، می توانم بگویم مهم‌ترین تفاوت جایزه شهید اندرزگو با سایر جوایز ادبی، انتخاب نهایی آثار برتر است. یعنی بعد از پایان کار داوری و اعلام نامزدها توسط تیم داوری، این آثار در اختیار هیاتی متشکل از کارشناسان فرهنگی هنری رسانه‌ها، ناشران، نویسندگان و فعالان فرهنگی، قرار می‌گیرد و بعد از کسب امتیاز از آن‌ها، برگزیده نهایی انتخاب می‌شود.

هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز در حالی به کار خود پایان داد و برگزیدگان را معرفی کرد که فیلم سینمایی «باشو غریبه کوچک» محصول سال ۱۳۶۴ و ساخته بهرام بیضایی جایزه بهترین فیلم مرمت‌شده در بخش کلاسیک این جشنواره را دریافت کرد.
بخش کلاسیک جشنواره ونیز امسال به نمایش جهانی نسخه‌های مرمت‌شده ۱۸ شاهکار سینمایی از کشورهای مختلف پرداخت که در طول یک سال گذشته توسط آرشیوها، نهادهای فرهنگی و شرکت‌های تولید فیلم بازسازی شده‌اند.
فیلم سینمایی «باشو غریبه کوچک» ساخته بهرام بیضایی که توسط استودیو روشنا با حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مرمت شده و توسط کمپانی فرانسوی «mk۲ Films» در جشنواره ونیز ارائه شد.
همچنین نگار متولی با فیلم «کمتر از ۵ گرم زعفران» که به نمایندگی از فرانسه در این رویداد شرکت کرده بود، جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرد.
فیلم ایرانی «کمدی الهی» ساخته علی عسگری که در بخش افق‌ها حضور داشت از دریافت جایزه در این رویداد ناکام ماند.
جوایز در دیگر بخش‌ها نیز اهدا شدند:
جایزه‌ بهترین مستند
«ماتا هاری» ساخته جپ بشنکوفسکی
جایزه‌ بهترین فیلم کوتاه
«بدون کلی» ساخته لویسا سیرن
جایزه‌ بهترین فیلمنامه بخش افق‌ها
«آنا کریستینا باراگان» ساخته هیدرا
جایزه‌ بهترین بازیگر زن افق‌ها
«بندتا پورکارولی»
جایزه‌ بهترین بازیگر مرد افق‌ها
«جیاکومو کووی»
جایزه‌ هیئت‌داوران افق‌ها
«سرزمین گمشده» ساخته آکیو فوجیموتو
جایزه‌ بهترین کارگردان
«آنوپارنا روی» برای «آوازهای درختان فراموش‌شده»
جایزه‌ بهترین فیلم افق‌ها
«در راه» ساخته دیوید پابلوس
جایزه‌ مردمی رسید
«کاله مالاگا» ساخته مریم توزانی از مراکش
جایزه‌ شیر آینده برای بهترین فیلم‌اول
«تابستان کوتاه» ساخته ناستیا کورکیا
جایزه‌ مارچلو ماسترویانی برای بهترین بازیگر جوان زن
«لونا ودلر» برای دوست خاموش
جایزه‌ بهترین بازیگر زن
«ژین ژیلی» برای خورشید بر همه‌مان می‌تابد
جایزه‌ بهترین بازیگر مرد رسید
«تونی سرویلو» برای فیلم لطف ساخته سورنتینو
جایزه‌ بهترین فیلمنامه
«سر کار» ساخته‌ی والری دونزلی
جایزه‌ ویژه هیئت داوران
مستند «زیر ابرها» ساخته جیانفرانکو رزی
جایزه بهترین کارگردان
بنی سفدی برای «ماشین کوبنده»
جایزه‌بزرگ هیئت داوران
«صدای هند رجب» ساخته‌ی کوثر بن‌هنیشیر طلایی بهترین فیلم جشنواره ونیز
«پدر مادر خواهر برادر» ساخته‌ی جیم جارموش

به گزارش  روابط عمومی هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، روز گذشته جمعه (۱۴ شهریورماه) در روند برگزاری چهارمین روز از جشنواره هجدهم موسیقی ملی جوان که به موسیقی کردستان در بخش اقوام اختصاص داشت، نوازندگان سازهای دف، دیوان، نرمه‌نای، دوزله، شمشال، ضرب و همچنین خوانندگان این منطقه در مقابل داوران این بخش مسعود مرادی، علیرضا غوثی، سیدعلاءالدین یاسینی، سیدعطااله سلامیه، مهدی احمدی و منصور بهرام بیگی روی صحنه رفتند و به اجرا پرداختند.

یکی از نکات قابل توجه در این روز، کارگاه اجرایی و تمرین مقام‌های دف بود؛ به‌ طوری که شرکت‌کنندگان ساز دف در هر سه شاخه «الف»، «ب» و «ج» با داوران روی صحنه رفتند و برخی مقام‌های موسیقی کردستان را به مدت ۴۵ دقیقه اجرا کردند. این بخش که شور و هیجان خاصی به فضای جشنواره بخشیده بود مورد توجه بسیار زیاد مخاطبان قرار گرفت.

به گفته علیرضا غوثی یکی از اعضای هیات داوران بخش موسیقی کردستان، این جشنواره نسل جوان را به موسیقی اقوام علاقه‌مند کرده و شیوه‌های آموزش موسیقی مقامی را تغییر داده است.

غوثی ضمن اشاره به نقش مثبت جشنواره موسیقی جوان در رشد و توسعه موسیقی اقوام گفت: جشنواره سال به سال رشد کرده و سبب شده جوانان به سازهای موسیقی ایرانی روی بیاورند و نواختن این سازها را به نحو احسن بیاموزند.

این نوازنده دف با تاکید بر اینکه پایه و اساس موسیقی ایرانی، موسیقی بومی اقوام ایرانی است که از دل زندگی و آیین‌های ساکنان سرزمین پهناور ایران متولد شده، اظهار داشت: برای سال‌های متمادی این الحان و نغمه‌ها سینه به سینه منتقل شده و از نسلی به نسل دیگر رسیده است؛ اما به مرور هنرمندان بر آن شدند برای این مقام‌ها نُت بنویسند و آن را به‌ صورت علمی نیز آموزش بدهند.

غوثی بیان کرد: من البته شیوه آموزش سنتی استاد شاگردی را ترجیح می‌دهم و معتقدم بهترین روش این است که جوانان علاقه‌مند در کنار اساتید بنشینند. از نوع نشستن و نحوه ساز دست گرفتن تا تکنیک‌های نواختن را با نگاه و تمرین کردن از اساتید خود بیاموزند. اما نمی‌توانم منکر شوم برخی از نوازنده‌های جوان با شیوه‌های علمی و نُت‌نویسی، نواختن سازهای بومی مانند دف را آموخته‌اند.

این استاد موسیقی کردستان با تاکید بر اینکه هر کاری موسیقی ایران را قدمی به جلو ببرد قابل احترام است؛ توضیح داد: امیدوارم نسلی که موسیقی اقوام را از روی نُت‌ یاد می‌گیرد، به سراغ تاریخچه قطعات، آداب نشستن و نحوه ساز دست گرفتن، مقامات، گوشه‌ها، ریزه‌کاری‌ها و تکنیک‌های نوازندگی هم برود و این موارد را عاشقانه بیاموزد نه به‌ صورت خشک و علمی. همان‌طور که پیشینیان با عشق این میراث را آموخته و به ما منتقل کرده‌اند ما نیز با عشق به آیندگان منتقل کنیم.

وی با اشاره به اینکه آموختن موسیقی برای جوانان و نوجوانان باید هدف باشد نه وسیله افزود: خوشبختانه در فرآیند انتخاب و داوری جشنواره ملی موسیقی جوان، به تمامی موارد ذکر شده در زمینه نوازندگی توجه می‌شود و صرفا تکنیک‌های نوازندگی مد نظر قرار نمی‌گیرد. بنابراین شرکت‌کنندگان می‌دانند برای موفق شدن باید ریزه‌کاری‌ها را بیاموزند.

غوثی تاکید کرد: داوری تا آنجا که من دیده‌ام، همیشه با دقت و وسواس صورت گرفته و هدف این بوده که هنرآموزان به سازی که می‌زنند و به مقامات و الحان مختلف مسلط باشند. البته گاهی برخی از شرکت‌کنندگان در مرحله انتخاب، با تمام مقامات آشنا نیستند و ممکن است نتوانند برخی از آنها را بنوازند اما حسن جشنواره این است که سبب شده اساتید موسیقی اقوام، مقامات موسیقی قوم خود را گردآوری کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند.

این داور جشنواره موسیقی جوان اظهارداشت: امیدوارم چه جوانان و نوجوانانی که کنار دست استاد و به شیوه سنتی موسیقی را می‌آموزند، چه آنانی که با حضور در کلاس و به‌ صورت علمی بر اساس نُت، موسیقی اقوام از جمله دف‌نوازی را یاد می‌گیرند همه جزئیات را بیاموزند و متوجه باشند که حامل چه میراث ارزشمندی هستند.

هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان امروز در پنجمین روز میزبان نوازندگان و خوانندگان موسیقی منطقه کرمانشاه و جنوب ایران است. در بخش موسیقی کرمانشاه خوانندگان در کنار نوازندگان تنبور و در بخش موسیقی جنوب نوازندگان نی انبان، ضرب و تمپو، نی جفتی و عود به صحنه می‌روند.

در بخش موسیقی کرمانشاه استادانی همچون محمد ذوالنوری، آرش شهریاری و تیمور مهرابی و در بخش موسیقی جنوب ایران استادانی همچون محسن شریفیان، بهرام مهربخش، سهراب مشهدی‌زاده و حسین کاوه‌خو اجرای شرکت‌کنندگان را داوری می‌کنند.

هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان توسط انجمن موسیقی ایران و با حمایت دفتر موسیقی و معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا ۲۶ شهریورماه در تالار رودکی تهران در حال برگزاری است.

کتاب «تقویت مهارت‌های نرم» پیش رو شامل ۱۳ مقاله درباره رشد مهارت‌های بین‌فردی، ارتباطی، و مدیریتی است که از بین صدها مقاله مجله «هاروارد بیزنیس ریویو» انتخاب شده‌اند. این مقاله‌ها به مخاطب کمک می‌کنند تا نقاط قوت و ضعف اجتماعی، شناختی و هیجانی خود را شناسایی کند، چیزهای جدیدی درباره رفتارهای خود بیاموزد و در زندگی شخصی و هم در روابط خود با دیگران به فردی موثرتر تبدیل شوید.

فصل‌های سیزده‌گانه این کتاب عبارتند از مهارت‌هایی که بیشتر از همه برای مدیران ارشد اهمیت دارند نوشته رافائلا سادون، جوزف فولر، استیون هنسن و پی‌جِی نیل؛ رهبر متمرکز نوشته دانیل گُلمن؛ هم‌دلی را در کانون فرهنگ شرکت خود قرار دهید نوشته جمیل زکی؛ یادگیریِ یادگیری نوشته اریکا اندرسن؛ چگونه کمک موردنیاز خود را دریافت کنید نوشته هایدی گرنت؛ چگونه ایده‌های خود را به زنجیره فرماندهی بقبولانید نوشته اتان بریس؛ وقتی تنوع با بازخورد تلاقی می‌کند نوشته ارین مایر؛ آیا روابط قوی‌تری در محیط کار می‌خواهید؟ نحوه گوش کردنتان را تغییر دهید نوشته منبیر کائور؛ چگونه تعارض با همکاران را مدیریت کنیم نوشته اِیمی گَلو؛ مربی‌گری برای تغییر نوشته ریچارد بویاتسیس، ملوین اسمیت و الن ون اوستن؛ علمِ نگارش تجاریِ قوی نوشته بیل برچارد؛ فقط یک صدای رهبری کافی نیست؛به صداهای زیادی نیاز دارید نوشته اِیمی جن سو و خلق مشاغل اخلاق‌مدار نوشته مریم کوچکی و آیزاک ایچ‌اسمیت هستند.

قسمتی از متن کتاب

خود را به جای طرف مقابل بگذارید

آیا فکر می‌کنید که هیچ‌کس وضعیت و مشکلات شما را درک نمی‌کند؟ خوب، این دیدگاه برای طرف مقابل نیز صدق می‌کند. بنابراین، با هم‌دلی و مهربانی گوش دهید. حتی اگر به دلیل ملاحظات شخصی نمی‌توانید به او کمک کنید، حداقل می‌توانید با مهربانی به حرف‌هایش گوش دهید.

روان می‌توانست فوریتِ درخواست اندی را درک کند و به او اطمینان دهد که دراسرع وقت به آن رسیدگی خواهد کرد. او می‌توانست بگوید، «من کاملاً درک می‌کنم که مشتری نیاز فوری به این گزارش دارد. همین الآن بررسی می‌کنم تا ببینم برای اصلاح آن‌ چه کار می‌توانم بکنم.»

اندی می‌توانست چند لحظه وقت صرف کند تا اشتباهاتی را که در آن گزارش رخ داده بود به روشنی توضیح دهد. شاید روان به دستورالعمل‌های واضح‌تری نیاز داشته است. «من می‌دانم که برای این گزارش خیلی زحمت کشیده‌ای، اما این چیزی‌ نیست که مشتری از ما می‌خواهد. شاید دستورالعمل‌های من واضح نبوده است. آیا می‌خواهی اطلاعات بیش‌تری برایت فراهم کنم؟»

نشان دهید که به موضوع علاقه‌مند هستید

توجه خود را کاملاًبه گفت‌وگو معطوف کنید. برای درک بهتر چیزها سوالات پیایان‌باز بپرسید.

روان باید می‌پرسید که چگونه می‌تواند گزارش بهتری تهیه کند. به این منظور، او می‌توانست بگوید: « شاید به کمک نیاز داشته باشم. آیا می‌توانی اطلاعات بیشتری به من بدهی تا بتوانم گزارش قوی‌تری تهیه کنم؟ مشتری از چه چیزی در این گزارش راضی نبود؟»

این نکات را در گفت‌وگوهای بعدی خود امتحان کنید و ببینید که چگونه می‌توانید روابط شخصی را گسترش دهید و پیوندهای عمیق‌تری ایجاد کنید. هرچه فعالانه‌تر گوش دهید، صدای خودتان بیشتر شنیده خواهدشد.(صفحه ۱۱۶ و ۱۱۷)

کتاب «تقویت مهارت‌های نرم» مقالاتی از هاروارد بیزینس ریویو و ترجمه وحید موسوی‌داور در قطع رقعی، جلد شومیز، کاغذ بالکی، در ۱۹۶ صفحه، با شکارگان ۲۵۰ نسخه در سال ۱۴۰۴ توسط انتشارات دکسا منتشر شد.

امروزه آموزش عالی فراتر از یک نهاد آموزشی صرف در کانون توجه جوامع قرار گرفته است؛ چرا که نقش اساسی در تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند ایفا کرده و پیوندی مستقیم با روند توسعه کشور برقرار می‌کند. در ایران نیز دانشگاه به نهادی پیچیده و اجتماعی بدل شده است؛ نهادی که با مسائل متنوعی همچون رشد کمی دانشگاه‌ها، تأسیس مؤسسات غیرانتفاعی و دانشگاه‌های آزاد، توسعه آموزش از راه دور و دانشگاه پیام‌نور، استقلال نهادهای دانشگاهی، مدرک‌گرایی و تناسب رشته‌های تحصیلی با نیازهای جامعه و بازار کار درگیر است.

پژوهش ایرنا در پرونده‌ای با عنوان «دغدغه‌ها و چالش‌های آموزش عالی» می‌کوشد با نگاهی تحلیلی و آینده‌نگر و تمرکز بر «پژوهش‌های تحلیلی» و «مصاحبه با صاحب‌نظران و اساتید» این مسائل را مورد بررسی قرار دهد. نخستین گزارش خلاصه‌ای از یک مقاله با عنوان «پیشاتاریخ دانشگاه در ایران» [۱] است که «مقصود فراستخواه» به رشته تحریر درآورده است. هدف اصلی مقاله بازخوانی پیشاتاریخ دانشگاه ایرانی از طریق فراتحلیل مطالعات پیشین است تا پرسش‌های مربوط به اصالت، تاریخیت و وارداتی بودن ایدۀ دانشگاه در ایران را پاسخ دهد. در ادامه گزیده‌ای از آن را می‌خوانیم؛

گسترش دانشگاه‌ها و جمعیت فعال دانشگاهی در ایران

فراستخواه در مقاله حاضر می‌نویسد: دانشگاه در ایران امروز به مسئله‌ای عمومی و فراگیر تبدیل شده است. چند صد سازمان، مؤسسه و واحد آموزشی با پراکندگی وسیع از پایتخت تا کوچک‌ترین شهرستان‌ها در سراسر کشور با نام دانشگاه فعالیت می‌کنند. این نهادها میزبان چند میلیون دانشجو در رشته‌های متنوع و ده‌ها هزار عضو هیئت علمی، کارمند و مدیران هستند که جمعیت عظیمی را تشکیل می‌دهند. گاهی در مناطق دورافتادۀ کشور شمار فعالان دانشگاهی به همراه خانواده‌هایشان به اندازه یا حتی بیشتر از جمعیت کل ساکن آن منطقه است.

با توجه به متوسط حدود سه نفر در هر خانوار و وجود بیش از ۲۰ میلیون خانوار در ایران بخش بزرگی از آنها یک یا چند دانشجو یا فارغ‌التحصیل دانشگاهی دارند. دولت، خانواده‌ها و برخی سازمان‌های دولتی و شبه‌دولتی منابع مالی دانشگاه‌ها را تأمین می‌کنند و در سوی مقابل به‌ واسطۀ فارغ‌التحصیلان و خدمات دانشگاهی با این نهادها در ارتباط هستند.

در این میان شمار قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان بیکار یا نیمه ‌بیکار وجود دارد که خود چالشی مهم محسوب می‌شود. همۀ این عوامل باعث شده است که هر بحث یا پرسشی دربارۀ دانشگاه به یک همهمه ملی تبدیل شود و در جامعه واکنش گسترده‌ای برانگیزد.

بیکاری فارغ‌التحصیلان؛ معضل ملی دانشگاه‌ها

نویسنده مقاله معتقد است: از لحظۀ ورود به دانشگاه، موضوعات مختلفی بحث‌برانگیز می‌شوند؛ از چالش‌های کنکور و نگرانی‌ها دربارۀ مافیاهای مالی پشت آن، تا کیفیت آموزش و فضای زندگی دانشجویی در پردیس‌ها. پس از فارغ‌التحصیلی، معضل بیکاری فارغ‌التحصیلان به یکی از مسائل ملی تبدیل می‌شود. هم‌زمان پرسش‌هایی دربارۀ نقش و تأثیر اجتماعی دانشگاه و مشروعیت ایده دانشگاه مدرن در ایران مطرح است به ویژه با توجه به سهم قابل توجه رشته‌های علوم انسانی که از انقلاب تاکنون به دلیل مسائل مشروعیت و اعتبار مورد نقد بوده‌اند.

مسائل دیگری چون تقلب علمی، بازار پایان‌نامه‌نویسی، سایه‌نویسی و کیفیت تولیدات علمی نیز در گفت‌وگوهای دانشگاهی و رسانه‌ای چه در داخل و چه در سطح بین‌المللی مطرح است. حتی در فضای علمی جهانی، بحث کیفیت مقالات و نشریات ایرانی مورد توجه قرار می‌گیرد چرا که این مقالات نقش کلیدی در فارغ‌التحصیلی دانشجویان و ارتقای رتبۀ علمی اعضای هیئت علمی و دانشگاه‌ها دارند.ایده و تاریخ دانشگاه در ایران ناگهان و از هیچ به وجود نیامده‌اند. دانشگاه صرفاً محصول یک تصمیم دولتی یا تاریخ رسمی سالنامه‌ای نیست، بلکه نتیجه‌ تحولات و تنش‌های اجتماعی، خواسته‌ها و نیازهای واقعی جامعه ایرانی بوده است.

این حجم گسترده گفت‌وگو و چالش‌ها، نشان‌دهنده پیچیدگی و اهمیت جایگاه دانشگاه در جامعه ایران است که فراتر از آموزش، به بحث‌های عمیق تاریخی و هویتی درباره اصالت، مشروعیت و منشأ این نهاد کشیده شده است.

تولد ایده دانشگاه از بستر واقعیات مادی و اجتماعی

براساس نوشته مقصود فراستخواه ایدۀ دانشگاه در ایران نه یک حادثه ناگهانی و ذهنی، بلکه محصولی از تحولات مادی و اجتماعی عمیق بود که از پیشینه‌ای تاریخی برخوردار است. این نگاه برگرفته از فلسفه هگل و ماتریالیسم دیالکتیکی مارکس است؛ مارکس که تحت تأثیر فونر باخ، نظریه‌پرداز قرن نوزدهم آلمان بود مخالف ایدئالیسم هگلی و طرفدار ماتریالیسم دیالکتیکی بود. به این معنا که برخلاف هگل که معتقد بود ایده‌ها منشأ و پایه واقعیت‌اند، مارکس برعکس می‌گفت باید از ماده و شرایط عینی شروع کرد و سپس دید که چگونه ایده‌ها و معانی از دل این شرایط مادی برمی‌خیزند. در بستر این فلسفه دانشگاه به عنوان نهاد علم مدرن در ایران زاییده واقعیت‌ها و تنش‌های عینی جامعه بود، نه صرفاً محصول یک اراده ذهنی یا طرحی اداری.

علم جدید در تاریخ معاصر ایران، برخلاف مدل‌های کلاسیک که سوژه‌های فکری را در مرکز تحول می‌دانند نتیجه تحولاتی بود که در میدان نیروها و مناسبات عینی جامعه شکل گرفت و به شکل‌گیری دانش و نظام دانایی نوین منجر شد. به عبارت دیگر افرادی که دانشگاه و علم مدرن را بنیان گذاشتند در خلاء فکر نکردند، بلکه تحت تأثیر تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و جدال میان سنت و نوآوری، دانش جدید را شکل دادند.

فراستخواه بر این باور است که تاریخ رسمی دانشگاه در ایران معمولاً با تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ شمسی شناخته می‌شود، اما ایده و مقدمات دانشگاه ده‌ها سال پیش‌تر و در آنچه می‌توان «پیشاتاریخ دانشگاه» نامید، شکل گرفت. این پیشاتاریخ دوره‌ای است که در آن تغییرات عینی و دگرگونی‌های زندگی اجتماعی، زمینه‌ساز زایش ایده دانشگاه و نهادی به نام دانشگاه شد.

در این مسیر دست‌کم ۱۰ عامل کلیدی به عنوان پیشران‌های مهم در شکل‌گیری دانشگاه ایرانی نقش داشتند. این عوامل که عمدتاً بر پایه نیازهای واقعی و انضمامی جامعۀ ایران بودند، در قرن نوزدهم و پیش از مشروطه، ایرانیان را به ضرورت تشکیل نهادی برای آموزش عالی و علم‌اندوزی نوین سوق دادند. این ده پیشران عبارت‌اند از:

امنیت: مواجه با جنگ‌ها، به ویژه جنگ‌های روسیه و نیاز به تجهیزاتی برای دفاع مؤثر.

سلامت: مقابله با بیماری‌های واگیر و ضرورت توسعه پزشکی و بهداشت عمومی.

تجارت: گسترش بازرگانی و نیاز به دانش‌های مرتبط با اقتصاد و مدیریت.

عمارت و تأسیسات: توسعه شهرسازی، مهندسی عمران و ساخت‌وسازهای مدرن.

فلاحت و زراعت: ارتقای کشاورزی و تولید مایحتاج زندگی.

دولت و سیاست: تنظیم امور حقوقی، قانون‌گذاری و فنون دیپلماسی و مذاکره با دولت‌های خارجی.

تربیت ملت: آموزش و پرورش و ایجاد نسلی تحصیل‌کرده و توانمند برای اداره جامعه.

اداره جمعیت: مدیریت مسائل جمعیتی و توسعه سازمان‌های اجتماعی.

فراغت و ظرافت: رشد فرهنگ، هنر و علوم انسانی که نیازمند آموزش و تحقیق است.

معرفت و حقیقت: جستجوی علمی و فلسفی حقیقت که نیاز به حوزه‌های گسترده‌تری از دانش از جمله فلسفه، ادبیات، تاریخ و علوم انسانی و پایه ایجاد کرد.

این پیشران‌ها نشان می‌دهند که دانشگاه در ایران محصولی از دگرگونی‌های مادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بود؛ نهادی که ابتدا به صورت تدریجی و از خلال جدال میان مکتب‌داران سنتی و مدرسان نوین شکل گرفت و سپس به صورت نهادی رسمی درآمد.

به عبارت دیگر دانشگاه ایرانی محصول تعامل و تنش‌های عینی جامعه بود نه صرفاً نتیجه یک ایده وارداتی یا دستوری. دانشمندان و نخبگان این دوره در پاسخ به نیازهای واقعی جامعه و با بهره‌گیری از تحولات اجتماعی، علمی و فرهنگی، پایه‌های علم نوین و دانشگاه را بنا کردند.

بنابراین برای درک عمیق‌تر دانشگاه در ایران امروز لازم است به این پیشاتاریخ توجه کنیم و روند تاریخی و عینی شکل‌گیری آن را در متن زندگی واقعی مردم و تحولات جامعه ایرانی مورد مطالعه قرار دهیم. این نگاه کمک می‌کند تا دانشگاه را نه فقط به عنوان یک نهاد آموزشی بلکه به عنوان پدیده‌ای اجتماعی، فرهنگی و تاریخی با ریشه‌های عمیق در متن جامعه ایران بفهمیم.تاریخ دانشگاه در ایران نه از سال ۱۳۱۳ و تأسیس رسمی دانشگاه تهران بلکه از دهه‌ها پیش‌تر از دل تحولات عینی جامعه ایرانی شکل گرفت.

آیا دانشگاه تهران از هیچ زاده شد؟

در مقاله حاضر به این سوال پاسخ داده شده است. آیا دانشگاه تهران از هیچ زاده شد؟ به گفته فراستخواه پیش از آن ‌که نهادی به نام دانشگاه به شکلی رسمی در ایران تأسیس شود، ایده دانشگاه از بستر زندگی واقعی از دل بحران‌ها و نیازهای انباشته جامعه ایرانی سر برآورد.

برخلاف تصور رایج که گمان می‌کند دانشگاه از دل اندیشه‌ای صرفاً وارداتی و برآمده از نخبگان روشنفکر شکل گرفت، شواهد تاریخی و جامعه‌شناختی نشان می‌دهد که این ایده زاده تعاملات مادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بود. دانشگاه ایرانی از حیث تاریخی در پاسخ به نیازهایی بسیار زمینی و انضمامی متولد شد.

در دوران قاجاریه جریان پُرشتاب سفرهای خارجی و مراودات سیاسی، تجاری و فرهنگی، جهان ایرانی را در معرض مواجه‌ای تازه با تمدن غرب قرار داد. مسافران، دانشجویان اعزامی، بازرگانان و دیپلمات‌ها با شهرهای مدرنی چون پاریس، لندن و سن‌پترزبورگ آشنا می‌شدند؛ شهرهایی با خیابان‌های آسفالت‌ شده، بیمارستان‌های مدرن، سیستم حمل‌ و نقل منظم، قوانین اجرایی، خدمات بهداشتی و نهادهای آموزشی پیشرفته.

مقایسه این شهرها با تبریز، تهران یا اصفهان بحران‌زده و فقرزده نخبگان ایرانی را دچار شک و تأمل می‌کرد. در بستر همین مشاهده‌ها، پرسش‌هایی بنیادین در ذهن برخی پدید آمد: چرا ما عقب‌مانده‌ایم؟ چرا مرگ ‌و میر و بیماری‌های واگیر مثل طاعون و وبا هنوز چنان رایج‌اند؟ چرا خیابان‌های ما پر از زباله است و نهادهای ما ناکارآمدند؟ در آن فضای سنتی، بیماری «تقدیر» بود، مرگ و بلا، «الهی» تلقی می‌شد و انسان فاعل شناسایی نبود. اما در مواجه با علوم جدید، نخبگان دریافتند که بیماری، فقر، قحطی، سوء‌مدیریت و عقب‌ماندگی مسئله علمی است. درک این ‌که مشکلات اجتماعی با علم قابل شناخت و اصلاح‌اند، نقطه عطفی در ذهنیت ایرانیان بود. از این ‌جا بود که علم به ‌مثابه ابزاری برای شناخت و تغییر جامعه جایگاهی بنیادین یافت.

در این پیشاتاریخ، نهادهایی چون دارالفنون، مدارس جدید، دارالترجمه، مطبوعات و حتی سفرنامه‌ها شکل گرفتند. مثلاً سفرنامۀ میرزا صالح شیرازی که از نخستین دانشجویان اعزامی به لندن بود، سرشار از حیرت و تحسین نسبت به پیشرفت‌های علمی، صنعتی و فرهنگی انگلستان است. از دستگاه‌های بخار و کارخانه‌های بافندگی گرفته تا بیمارستان‌ها، مدارس مختلط، شوق به علم و بهره‌وری از عمر. او گزارش می‌دهد که در لندن چگونه دانش به معنای معرفت، هنر، نظم، اختراع و حتی فضیلت اخلاقی در زندگی مردم جاری است.

این شگفتی و تجربه‌های زیسته، با بحران‌های داخلی ایران همچون شکست‌های نظامی، فقر، بیماری، استبداد و رکود اقتصادی پیوند خورد و منجر به پیدایش تدریجی یک ذهنیت تازه شد؛ ذهنیتی که علم و آموزش را نه فقط امری فرهنگی یا تجملی بلکه ضرورتی برای نجات ملی می‌دانست.

بنابراین تاریخ دانشگاه در ایران نه از سال ۱۳۱۳ و تأسیس رسمی دانشگاه تهران بلکه از دهه‌ها پیش‌تر از دل تحولات عینی جامعه ایرانی شکل گرفت. پیشاتاریخ دانشگاه عصری است که در آن:

– امر علمی در برابر امر مقدر قد علم می‌کند.

– نیازهای اجتماعی زمینه‌ساز تکوین نظام‌های جدید دانایی می‌شوند.

– انسان ایرانی، کم‌کم خود را به عنوان فاعل تغییر و شناسایی بازمی‌شناسد.

به تعبیر صاحب‌نظرانی چون توماس اوزبورن و نیکلاس رُز نهادهایی مانند دانشگاه زمانی پدید می‌آیند که انسان‌ها آن‌قدر «به نام دانش سخن گفته باشند» که دانش به صورت فضا-زمانی تثبیت ‌شده (دانشگاه) درآید. همین الگو در ایران نیز رخ داد: ایرانیان آن‌قدر از علم گفتند، علم خواستند و به علم نیاز داشتند، که سرانجام دانشگاهی ساختند تا این خواسته‌ها را برآورده کند.ایرانیان آن‌قدر از علم گفتند، علم خواستند و به علم نیاز داشتند، که سرانجام دانشگاهی ساختند تا این خواسته‌ها را برآورده کند.

نتیجه‌گیری

– مقاله حاضر نشان داد که ایده و تاریخ دانشگاه در ایران ناگهان و از هیچ به وجود نیامده‌اند. دانشگاه صرفاً محصول یک تصمیم دولتی یا تاریخ رسمی سالنامه‌ای نیست، بلکه نتیجه‌ تحولات و تنش‌های اجتماعی، خواسته‌ها و نیازهای واقعی جامعه ایرانی بوده است.

– پیش از تأسیس رسمی دانشگاه در دهه ۱۳۱۰ بیش از صد سال پیشاتاریخ دانشگاهی وجود داشته که در آن تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زمینه‌ساز شکل‌گیری ایده دانشگاه شد. در این دوره، گروه‌های مختلف اجتماعی به خاطر مواجه با مشکلاتی مانند جنگ، بیماری، قحطی و فساد، نیازمند دانش جدید و نهادهای آموزشی نوین شدند. این تحولات مادی و عینی همراه با ورود فناوری‌ها و ایده‌های جدید از طریق ارتباطات جهانی ذهن ایرانی را به سمت شکل دادن به نظام دانش مدرن سوق داد.

– بنابراین دانشگاه در ایران نه صرفاً یک نهاد ذهنی یا دولتی بلکه پدیده‌ای اجتماعی است که از دل تحولات واقعی و کنش‌های متقابل انسان‌ها و اشیاء در بستر تاریخی و اجتماعی شکل گرفته است. برای درک درست تاریخ دانشگاه ایرانی باید به پیشاتاریخ آن نیز توجه کرد چرا که ضعف‌ها و قوت‌های دانشگاه کنونی ریشه در آن دارد.

– همچنین تحولات مادی، سفرها، مواجه با جهان مدرن و ناکارآمدی نهادهای سنتی باعث شد علم به موضوعی حیاتی تبدیل شود.

– از اوایل قرن ۱۹ تا تأسیس رسمی دانشگاه تهران دست‌کم یک سده «پیشاتاریخ دانشگاه» در ایران وجود دارد. در این دوره دانش به تدریج به عنوان نیروی محرک پیشرفت اجتماعی و ملی شناخته شد.

پی‌نوشت

[۱] . مقصود فراستخواه، پیشا تاریخ دانشگاه در ایران، فصلنامه مطالعات دانشگاه، دوره۱، شماره۲، زمستان ۱۴۰۱: صص ۱- ۲۱.